بررسي نسبت مكتب ادبي امين الخولي با انديشه‌هاي معتزله

امين الخولي (1895- 1966م) با تاكيد بر اولويت داشتن پژوهش ادبي در مطالعه قرآن، مكتب ادبي معاصري در تفسير قرآن پايه ريزي كرد كه از سوي محققاني نظير محمد احمد خلف الله، عايشه بنت الشاطي و نصر حامد ابوزيد مورد استقبال قرار گرفت و امتداد يافت؛ اما بهره گيري اين جريان از بعضي آراء مفسران معتزلي مانند زمخشري و نيز تاكيد بر انديشه خلق قرآن سبب شد كه برخي، آنها را متاثر از انديشه هاي معتزله بدانند. در اين مقاله، پس از معرفي مكتب ادبي در تفسير، به معرفي الگوهاي اثرگذار بر اين جريان پرداخته و معلوم مي گردد كه نظريات مطرح شده از سوي اين جريان، ارتباط روشن و مشخصي با انديشه هاي معتزله ندارد. تنها مطلب قابل ذكر، تاكيد ابوزيد بر نظريه خلق قرآن است كه آن نيز كاملاً به صورت گزينشي و در راستاي اثبات تاريخ مندي قرآن مورد استفاده قرار گرفته است؛ بنابراين حتي نتيجه اي كه ابوزيد از اين نظريه گرفته به لحاظ مبنايي با معتزله متفاوت است.