مطالعه سينتيك رنگرزي نخ پلي اتيلن ترفتالات يكسره با جمع شدگي دوگانه (BSY) از نوع اينترليس شده با ماده رنگزاي ديسپرس انتخابي

A Study of Dyeing Kinetics of the Poly (Ethylene Terephthalate) Interlaced Bi-Shrinkage Filament Yarn with Selective Disperse Dye

در اين مطالعه، سينتيك رنگرزي نخ پلي اتيلن ترفتالات يكسره با جمع شدگي دوگانه (BSY) توليدشده به روش اينترليس و نخ پلي اتيلن ترفتالات تكسچره معمولي مورد مطالعه قرار گرفته است. رنگرزي با استفاده از ماده رنگزاي ديسپرس C.I. Disperse Blue 183 در دماها و زمان هاي مختلف انجام شد. به منظور محاسبه ثابت سينتيك رنگرزي و ضرايب نفوذ در دماهاي مختلف، داده هاي حاصل از نتايج تجربي با رابطه هاي سينتيك شناخته شده اي چون ويكراستاف، پترسون، مك گرگور و سگارا-پوآنته برازش گرديدند. نتايج نشان داد در هر دو نوع نخ معمولي و نخ با جمع شدگي دوگانه پلي اتيلن ترفتالات، با افزايش دما و زمان رنگرزي، ميزان رمق كشي، ثابت سرعت رنگرزي و ضريب نفوذ افزايش مي يابد. همچنين در تمامي دماها و زمان هاي مشابه رنگرزي، ميزان رمق كشي و ضريب نفوذ براي نخ پلي اتيلن ترفتالات BSY از نخ پلي اتيلن ترفتالات معمولي بيشتر است. افزايش دماي رنگرزي از 120 به ˚C130، زمان رسيدن به نقطه عطف در منحني رمق كشي نخ پلي اتيلن ترفتالات BSY را 50 درصد كاهش داد. همچنين مقدار انرژي فعال سازي نخ پلي اتيلن ترفتالات تكسچره معمولي، 22.3 درصد بيشتر از نخ پلي اتيلن ترفتالات يكسره BSY، مشاهده شد. در هر دو نوع نخ معمولي و BSY، تغييرات ثابت سرعت با افزايش دما براساس رابطه ويكراستاف از دقت بيشتري نسبت به ساير روابط برخوردار بود.

In this study, dyeing kinetics of the poly(ethylene terephthalate) (PET) interlaced bi-shrinkage and normal textured yarns were considered. The dyeing processes were carried out using C.I. Disperse Blue 183 at different times and temperatures. The experimental data were adjusted to well-known dyeing kinetic equations, i.e. Vickerstaff, Patterson, McGregor and Cegarra-Puente to determine the constant rate of dyeing and diffusion coefficient at different temperatures. The results showed that the exhaustion, constants rate of dyeing and diffusion coefficients were increased with increasing the time and temperature of dyeing process for both normal and interlaced bi-shrinkage PET yarns. Also in all similar dyeing times and temperatures, the exhaustion values and diffusion coefficients of interlaced bi-shrinkage PET yarns are higher comparing to normal PET yarns. The turning point of the exhaustion curve for the BSY PET yarn significantly was decreased (-50%) with increasing the dyeing temperature from 120 oC to 130 oC. Also activation energy of conventional PET yarn was observed 22.3% more than BSY PET yarn. The best adjustments of the both normal and interlaced bi-shrinkage PET yarns with applied dyeing kinetic equations were observed for the Vickerstaff equation. J. Color Sci. Tech. 11(2017), 45-57©. Institute for Color Science and Technology