گفتمان ذهني جغرافيايي در اوليس جيمز جويس: معماري ذهني كلامي دوبلين

شهر، به مثابه نظامي فعال، نقشه ادبي خودآگاه كلان شهر و مكان فرهنگي، فضاي معيني است كه زندگي روزانه انسان را دستخوش تغيير وتحول مي كند. امروزه شهرها نه تنها فراتر از مرزهاي جغرافيايي شناخته شده پيش مي روند، بلكه بيشتر به صورت ذهني-كلامي طراحي مي شوند. اين مقاله بر روي شهر دوبلين جيمز جويس (1941-1882)، به مثابه تجسمي از اجزاء معماري ذهني زبان در رمان اوليس (1922)، تمركز كرده، و مشخص مي كند كه چگونه جويس تصويري هنرمندانه و زيبايي شناسانه از شهر، مكان هاي دولتي و خصوصي، خيابان ها، رستوران ها، كافه ها، بيمارستان ها، و به طور كلي تفكرات و سنت هاي شهروندانش را ارائه مي دهد. به استناد جغرافياي-ذهني و الگوي جغرافياي كلان شهري از ديدگاه نظريات مرلين كاورلي، اين مقاله به بحث درباره نقشه ادبي و كلامي شهر دوبلين مي پردازد. جويس آميزه اي از تصاوير افراد، شهروندان، جامعه و زندگي شهري آنان را با تصاوير ذهني، و نمادهاي معماري، به خصوص معماري واقعي شهر بر اساس تجربيات شخصيت هاي قصه اش از جمله لئوپولد بلوم، استيفن ددالوس و مالي بلوم را ارائه مي كند. از يك سو جغرافياي معين طبقات اجتماعي در دوبلين از طريق پراكندگي انواع خانه ها و ساكنين اش هم به آنها شكل مي دهد و هم توسط آنها شكل مي پذيرد، سپس معماري خانه ها و خيابان ها و نقشه معماري ذهني افرادي كه در اين خانه ها سكونت دارند با هم وارد ارتباطي دو سويه مي شوند كه از هم غير قابل تفكيك هستند. از سوي ديگر جغرافياي ذهني آنان هنگامي كه مشغول پرسه زني يا قدم زني در خيابان هاي مختلف دوبلين هستند، مورد بررسي قرار مي گيرد. آنچه كه جويس در رمان اوليس ارائه مي كند، لايه هاي معماري بيروني مكان ها، به خصوص برج مارتلو، و لايه هاي دروني آنها شامل لايه هاي فرهنگي، هنري، اجتماعي-سياسي و درون ذهني شخصيت هاي رمان از طريق گفتمان ذهني-جغرافيايي است. اين دانش حاصل پرسه زني و بيداري شخصيت ها در خيابان هاي دوبلين است. در واقع مكان به هر خواننده اي اين فرصت را مي دهد تا تاريخ شهرو ساكنين آن را درك كند.