استفاده از روش ELECTRE در ارزيابي ريسك زيست محيطي پروژه هاي سدسازي

زمينه و هدف: پروژه هاي سد سازي، اثرات جدي بر پارامترهاي زيست محيطي وارد مي نمايد. بنابراين ارزيابي ريسك سد يكي از مهم ترين جنبه هاي مديريت ريسك زيست محيطي در اين پروژه ها مي باشد. پژوهش حاضر با هدف استفاده از يكي از روش هاي تصميم گيري چند معياره، به منظور اتخاذ تصميمات صحيح مديريتي در زمينه تعيين مهمترين ريسك هاي شناسايي شده و جلوگيري يا كاهش وقوع هر يك از آن ها، انجام شده است. از اين رو فعاليت هاي ساختماني و بهره برداري از سد آزاد واقع بر رودخانه كوماسي در استان كردستان جهت ارزيابي و كاهش ريسك هاي زيست محيطي ناشي از اين طرح مورد بررسي قرار گرفته است. روش بررسي: ابتدا ريسك هاي زيست محيطي بر اساس معيارهاي اهميت، شدت و احتمال وقوع با استفاده از پرسشنامه دلفي شناسايي گرديد. سپس معيارهاي ريسك ياد شده با استفاده از روش انتروپي وزن دهي شد. در مرحله بعدي روش ELECTRE (حذف و انتخاب سازگار با واقعيت) از جمله روش هاي تصميم گيري چند معياره، جهت رتبه بندي ريسك هاي محتمل به كار برده شد. يافته ها: نتايج نشان مي دهد با توجه به شاخص هاي در نظر گرفته شده ريسك، مهم ترين ريسك هاي ناشي از اين طرح به ترتيب، شامل كاهش كيفيت خاك با رتبه 9، آلودگي آب رودخانه كوماسي با رتبه 7، كاهش شديد مواد آلي و بار مغذي در جريان رودخانه كوماسي در پايين دست سد با رتبه 4 مي باشد. بحث و نتيجه گيري: در مقاله حاضر، استفاده از روش ELECTRE در ارزيابي ريسك زيست محيطي سد، باعث انجام فرآيند تصميم گيري صحيح براي ارزياب ريسك و انتخاب گزينه برتر از ميان مجموعه اي از گزينه ها در تقابل با معيارهاي تعيين شده، گرديد. به طوري كه با رتبه بندي انجام شده، چگونگي عملكرد هر يك از ريسك ها نيز تعيين شد و براي تصميم گير، فرصتي جهت مديريت صحيح ريسك و انتخاب روش مناسب كنترل ريسك ايجاد نمود.

Background and Objective: Dam projects cause serious impacts on the surrounding environment. Therefore, in these sorts of projects, risk assessment of dams is one of the most important aspects of environmental risk management. The objective of present research is using one of the Multi Criteria Decision Making methods to make the managerial decisions for determining the most important identified risks and risks occurring prevention or reduction. Therefore, activities of construction and operation of Azad dam, which is located on Kumasi River in Kurdistan province, were investigated. Method: Firstly, environmental risks were identified using Delphi questionnaire method and based on their criteria including importance, severity, and probable occurrence. Then the aforementioned criteria of risks were weighted by using Entropy method. In the next stage, Elimination et Choice Translating to Reality (ELECTRE) method, one of the techniques of Multi Criteria Decision Making methods (MCDM), was used for ranking of probable risks. Findings: The results show that the most important risks of Azad dam are respectively including reduction of soil quality with the grade of 9, Kumasi River water contamination with the grade of 7 and intense reduction of organic matter and nutrients in Kumasi River flow at down side of the dam with the grade of 4. Discussion and conclusion: In this paper, environmental risk assessment of dam by using ELECTRE method to make the correct decision, making process for risk assessor and choosing the best alternative of a finite set of alternatives described in terms of evaluative criteria. Therefore, that, function of each risk was determined by ranking and create opportunity to decision maker for correct risk management and choosing the proper method for risk control.