مباني فقهي و حقوقي پيوند اعضاي محكومان به قصاص و حدود پس از اجراي حكم

Jurisprudential and legal bases of organ transplantation of those sentenced to retaliation and Islamic prescribed punishments after execution of the rule

اجراي مجازات از مهم‌ترين مباحث حقوق جزاي اسلام بوده؛ لكن حكم برخي از مسائل آن به‌طور صريح بيان‌نشده و از جملۀ آنها پيوند اعضاي محكومان به قصاص و حدود پس از اجراي حكم است. مشهور فقهاي اماميه بر اين باورند كه شيوۀ اجراي كيفر موضوعيت ندارد و جدا شدن عضو، براي ثبوت حق قصاص كافي است. در مقابل؛ برخي ديگر از فقها مجرد قطع عضو را سبب قصاص ندانسته‌اند و بر اين اعتقادند كه برابري و مماثلت در كيفيات و شيوۀ اجراي كيفر با جنايت ارتكابي شرط است. در مورد امكان پيوند عضو قطع‌شده در اجراي حد نيز اختلاف ‌نظر وجود دارد. برخي معتقدند كه هدف اجراي مجازات بوده؛ لذا عضو قطع‌شده قابل پيوند زدن است و در مقابل عده‌اي معتقدند كه هدف از قطع عضو، نكال خود مجرم و مايۀ عبرت ديگران بودن است و به‌ لحاظ منافات با حكمت حكم شارع، پيوند زدن پذيرفتني نيست. در اين مقاله با بررسي ابعاد فقهي و حقوقي، امكان پيوند اعضاي محكومان پس از اجراي حكم ثابت مي‌شود.

Exercise of punishment is the most important issues in Islamic criminal law, but the rules of some matters have not been stated explicitly including organ transplantation of those sentenced to retaliation and Islamic prescribed punishments after the execution of the rule. The famous Imamiyyah jurisprudents believe that the method of penalty enforcement is not relevant and cutting off the organ is enough to prove the right of retaliation. In contrast, some other jurisprudents do not consider it as the cause of retaliation and believe that the quality and method of penalty enforcement should be identical to the committed crime. There is also disagreement on the possibility of transplantation of amputated organ in enforcement of Islamic prescribed punishments. Some believe that it is aimed at penalty enforcement; therefore, the amputated organ can be transplanted. In contrast some believe that the purpose of amputation is to give lesson to the offender and other people and because it is incompatible with the wisdom of God order, transplantation is not acceptable. The present paper tries to prove the possibility of organ implantation of those sentenced to retaliation through studying its jurisprudential and legal aspects.