علل معنوي و چالش هاي پيش رو در اسلامي سازي علوم

Spiritual Causes and Methodological Materialism

بر اساس رويكرد غالب انديشمندان مسلمان، عوامل مجرد و معنوي در عالم مادي تاثيرگذارند، اما اين تاثيرگذاري با استخدام علل مادي و طبيعي است. پذيرش اين نظريه آيا به ماترياليسم روش شناختي در علوم نمي انجامد كه با وجود عدم انحصار هستي و وجود در ماده، در روش شناسي علوم، روش تجربي را در توصيف و تبيين جهان مادي كافي مي داند؟ و آيا بر اساس اين نظريه، مي توان قانون فراگيري را پيشنهاد داد؟ در اين مقاله در صدد اثبات اين نكته ايم كه پذيرش مباني گفته شده، به ماترياليسم روش شناختي نمي انجامد. همچنين بر اساس شرايطي مي توان از قانون فراگير در علم ديني (كه بررسي علل معنوي را در دستور كار خود دارد) سخن گفت. بر اين اساس غفلت از غيب و باطن جهان و واكاوي علل مادي به روش تجربي با عدم لحاظ علل معنوي، از نقيصه هاي معرفتي علوم رايج (طبيعي و انساني) به شمار مي آيد.

There are different approaches in philosophical justification of the influences of metaphysical or spiritual causes on the material world. According to the approaches of the the most Muslim thinkers، the deposited factors are influencing the on material world، but such influencing is along with the natural and material causes. Accordingly، is it possible to propose a methodological materialism in sciences that consider the experimental method in methodology of science to describe and explain the material world، despite of non-inclusivism of the existence in the material? This article is to prove the fact that، accepting the aforementioned principles، would not lead to a methodological materialism. Accordingly، neglecting the unseen world and inner world، and analyzing the material causes disregarding the spiritual causes would provide an incomplete knowledge for human.