بررسي طرح و‌اره‌هاي موجود در ضرب المثل‌هاي شمال خوزستان در گويش دزفولي

A linguistic Study of image schemas in the body of proverbs in northern Khuzestan in Dezfuli Dialect

در پژوهش حاضر، استعاره‌هاي رايج در پيكرۀ ضرب‌المثل‌هاي شمال خوزستان، در چارچوب معني‌شناسي شناختي بر اساس مدل انتخابي «طرحواره‌هاي تصويري گرين و ايوانز» (2006) بررسي مي‌شوند. ثبت و ضبط كردن زبان‌ها و گويش‌ها يكي از عوامل حفظ و انتقال صحيح زبان از نسلي به نسل ديگر است. يكي از علل فراموشي تدريجي زبان‌هاي محلي را مي‌توان در نبود متون ادبي آنها دانست. در اين راستا، ضرب‌المثل‌ها مي‌توانند به‌عنوان بخشي از فرهنگ هويت ملي، هويت فردي و اجتماعي نقش عظيمي را در انتقال و شناخت مفاهيم و مطالعات زباني ايفا كنند. نقش ضرب‌المثل‌ها و كشف ساختار نظام شناختي آنها در راستاي ارتباط با محيط پيرامون خود، تأثيربسزايي بر چگونگي انتخاب عناوين و پردازش هدفمند آنها در گويش‌هاي مختلف ايراني دارند. از اين ‌رو انجام اين تحقيق در قالب معني‌شناسي شناختي اهميت پيدا مي‌كند. اين پژوهش به شيوۀ توصيفي- استقرايي انجام‌گرفته و بخشي از داده‌هاي جمع‌آوري‌شده از طريق روش ميداني از گويشوران بومي منطقه بوده است. نتايج به‌دست‌آمده از اين تحقيق نشان مي‌دهد كه تعامل تجربه و محيط پيرامون در شكل‌گيري طرحواره‌ها و استعاره‌هاي مفهومي نقش ارزشمندي رادر كاربرد مفاهيم شناخته‌شده در گفتمان مخاطبان ايفا مي‌كند؛ همچنين انواع كلي طرحواره‌هاي مشخص‌شده در مدل گرين و ايوانز (2006) ازجمله طرحواره فضا، طرحواره حركتي، طرحواره ظرف (حجم)، نيروي متقابل، طرحواره اتحاد و طرحواره موجوديت، در ضرب‌المثل‌هاي شمال خوزستان در گويش دزفولي يافت مي‌شود.

In the present research, the common metaphors in body of proverbs in northern Khuzestan within the framework of cognitive semantics, based on Evans and Green Schematic Model (2006) are studied. Recordings of languages and dialects plays an important role in preserving language and cultural transmission from one generation to another one.Therefore, one reason of gradual loss of local languages may be attributed to the lack of literary texts. In this regard, proverbs as a component of culture, national, personal and social identity are significant. Proverbs can play a major role in transferring and recognizing concepts and language studies. The role of proverbs and discovering their cognitive structure in regard with the surrounding environment can have a major effect on how to select topics and their purposeful processing in Iranian dialects. Therefore, the need for this study in the framework of cognitive semantics is of great importance. The present study was done through descriptive –inductive method and some data were gathered based on a field study of local speakers. Results of the study revealed that the interaction between experience and environment in forming schemata and conceptual metaphors have a valuable role which appear as practical concepts in audience discourse. Furthermore, the overall schema types specified in Green and Evans Model (2006) including space schema, containment schema, force schema, unity schema, and existence schema were traced in proverbs of Dezfuli Dialect in the north of Khuzestan.