كليدواژه :
ريزگردها , ميوه‌نشيني , پارتنوكارپي , ريزش
چكيده فارسي :
در سالهاي اخير پديده ريزگردها شدت بيشتري يافته و اغلب محصولات كشاورزي از جمله نخل خرما را
تحت تأثير قرار داده است. اين تحقيق به منظور بررسي اثرات تيمارهاي تركيبي ريزگرد، بارندگي و گرده افشاني
بر درصد ميوه نشيني، درصد پارتنوكارپي و ريزش ميوه درختان 8 ساله رقم استعمران (ساير) در محيط نخلستان و
نحوه فرونشست ريزگردها بر ساختار گل و كلاله در محيط شبيه سازي شده در آزمايشگاه در دو سال متوالي 1393
و 1394 به اجرا درآمد. در هر تركيب تيماري در محيط نخلستان كليه خوشه هاي هر درخت (تكرار) اعمال تيمار
شد و در محيط آزمايشگاه عمليات شبيه سازي با قرار دادن گلها زير بينوكولار دوربين دار و اعمال تيمارهاي
تركيبي با استفاده از قلم مو براي غبارپاشي و گرده افشاني و مه پاش دستي براي مه پاشي انجام شد. يك ماه پس از
اعمال تيمارها، درصد ميوه نشيني، درصد پارتنوكارپي، درصد ريزش و نحوه فرونشست غبار و گرده بر گل و كلاله
مطالعه گرديد و داده ها با استفاده از نرم افزار مينيتب 17 تجزيه و تحليل شد و ميانگين تيمارها با استفاده از
آزمون توكي مقايسه گرديد. نتايج نشان داد كه تيمارها اثرات بسيار معني دار بر صفات مطالعه شده داشت. بيشترين
0 درصد) / 66 درصد) و كمترين آن در تيمار عدم گرده افشاني ( 5 / درصد ميوه نشيني در تيمار گردهافشاني ( 11
به دست آمد. در ساير تيمارها عليرغم وجود گرده افشاني، وجود يك يا دو فاكتور ديگر و ترتيب اعمال آن ها
تأثيرات متفاوتي بر تشكيل ميوه داشت. تيمارهاي تركيبي كه شامل ريزگردها بوده اند باعث كاهش معني دار
ميوه نشيني و افزايش ريزش گشتند. بيشترين درصد تشكيل ميوه هاي پارتنوكارپ در تيمار عدم گرده افشاني
23/38 درصد) با اختلاف معني دار نسبت به ساير تيمارها و كمترين آن در تيمار غبار + بارندگي + گرده افشاني )
83 درصد) و كمترين / 0/48 درصد) حاصل شد. بيشترين ميزان ريزش در تيمار بارندگي + غبار + گردهافشاني ( 82 )
32 درصد) بهدست آمد. نتايج شبيه سازي عمليات در محيط آزمايشگاه نيز با / آن در تيمار گرده افشاني ( 88
مشاهدات نخلستان مطابقت داشت و تشكيل لايه عايق توسط ريزگردها بر سطح كلاله و ممانعت از دستيابي بسياري
از گرده ها به سطح كلاله كاملاً مشهود بود. نتايج اين پژوهش، اثرات نامطلوب ريزگردها بر كاهش درصد
ميوه نشيني و لزوم تكرار گرده افشاني در صورت وزش ريزگردها در فصل گردهافشاني را نشان داد.
چكيده لاتين :
Background and Objectives
In recent years, the increase in so-called phenomenon of widespread dust has adversely affected
most of agricultural products such as date palm. This study was conducted in two growing
seasons of 2014 and 2015 in order to evaluate the effect of combined treatments including dust,
rain and pollination on fruit set, parthenocarpic fruit and fruit abscission of 8-year old
`Estamaran’ (‘Sayer’) date palm cultivar in the Date Palm Research Institute Collection Orchard
located in Ahwaz. In addition, dust sediment manner on the flower and stigmatic surface in the
simulated environment at the laboratory were studied.
Material and Methods
In each combined treatments that applied in the orchard, all bunches of experimental trees were
treated as replications. At the laboratory, simulated operation was done by placing the flowers
under binocular camera. A soft brush was used for dusting and pollination on the stigma and a
manual hand spray for misting. A month after treatment, traits such as fruit set, parthenocarpic
fruit and abscission percentage and dust sedimentation manner on the flower and stigma were
studied and monitored. The data were statistically analyzed using MINITAB17 software.
Results
Results showed that treatments had significant effects on the studied traits. The maximum fruit
set was obtained from pollination (66.11%) and the minimum fruit set was recorded in nonpollinated
treatment (0.5%). For other applied treatments, in spite of pollination, existence of one
or two other factors and their operation order had different effects on fruit set. Combined
treatments that included dust caused significant reduction in fruit set and led to the increase in
fruit abscission. The maximum parthenocarpic fruit was observed in non-pollinated treatment
(23.38%) with the significant difference in comparison to other treatments and the minimum
parthenocarpic fruit was produced by combined dust, rain and pollination treatment (0.48%). In
addition, maximum abscission was observed in the combined dust, rain and pollination treatment
(83.82%) and the minimum abscission was observed in pollination treatment (32.88%). The data
obtained for simulated operation at the laboratory were in agreement with field experiment
results. The formation of dust insulator layer on the stigmatic surface inhibited most of the pollen
grains for direct contact to the stigmatic surface. The obtained results from this research showed
the negative impact of the dust on fruit set. Based on these data, supplemental research on
repeating pollination after the dust storm during date palm pollination is recommended.
Discussions
Date palm is a dioecious plant and pollen access to flower stigma is necessary for its proper fruit set.
Based on the obtained results, dust can form a blockage layer on the stigma and could prevent the
germination of pollen grains on the stigma and consequently penetration of pollen tube into the style
and further failure of the proper fertilization and fruit set. Therefore, after dust and storms, repeated
pollination should be done for suitable pollen germination, pollen tube growth in the style and further
proper date palm fruit set.
