ارزيابي نابرابري توسعه منظومه‌هاي روستايي لارستان با بهره‌گيري از تكنيك تحليل چندمتغيره الكتره در چارچوب تئوري زيست‌منطقه‌گرايي

Assessment of Unequal Development of Larestan Rural Systems by Using Multivariate Analysis Technique “Electre” Based on Bioregionalism Framework

طي چند دهه اخير، نظام برنامه ­ريزي توسعه روستايي از روندي پايدار و منسجم برخوردار نبوده، و فقدان رويكرد سيستمي و جامع و عدم توجه هم­زمان به عوامل تأثيرگذار طبيعي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي موجب شكل­ گيري نظام فضايي نامتعادل در عرصه­ هاي روستايي شده است. به اين ترتيب، بروز نابرابري موجب ضعف كانون­ هاي روستايي و تسريع روند نابودي اين سكونتگاه ­ها شده است. اين نابرابري­ ها و تفاوت ­هاي منطقه­ اي برنامه­ ريزان را بر آن داشته كه فنون و روش­ هايي را ابداع كنند تا از طريق تعيين درجه توسعه ­يافتگي و رتبه ­بندي مناطق بتوانند به شناخت و تحليل علل يا عوامل نابرابري­ هاي منطقه ­اي دست يابند. در تحقيق حاضر به بررسي وضعيت توزيع فضايي شاخص­ هاي توسعه روستايي در شهرستان لارستان پرداخته شده است. هدف از تحقيق آن بوده كه نابرابري توسعه منظومه­ هاي روستايي اين شهرستان مورد ارزيابي قرار گيرد. روش بررسي توصيفي- تحليلي از نوع تحليل كمّي، و شيوه گردآوري داده­ها عبارت است از استفاده از منابع مكتوب، نقشه­ هاي معتبر، منابع اينترنتي و سازمان­هاي مرتبط. براي تحليل كمّي داده­ها در راستاي هدف تحقيق، از مدل تصميم ­گيري چند متغيره الكتره به منظور رده­ بندي منظومه­ هاي روستايي استفاده گرديد. ضمن پياده ­سازي الگوي الكتره، از مدل AHP براي وزن­دهي به معيارها در محيط نرم­افزار Expert Choice بهره ­گيري شد. چارچوب تئوريك تحقيق حاضر بر محور نظريه زيست ­منطقه­ گرايي قرار داشته و تمامي مراحل تحقيق اعم از منطقه­ بندي، تعيين معيارها، وزن­ دهي به معيارها، تنظيم جداول، و تفسير نتايج و ارائه پيشنهادها بر مبناي نظريه مزبور انجام گرفته است. نتيجه نهايي كاربرد الگوي الكتره نشانگر اين واقعيت است كه منظومه­ هاي روستايي جويم و صحراي­ باغ با شاخص نهايي 5 در رتبه اول، و منظومه روستايي علي ­آباد با شاخص نهايي 6- در رتبه ششم قرار مي­گيرد.

During the recent decades, rural development planning system has not been a sustainable and coherent process. Lack of a comprehensive systematic approach and lack of a simultaneous attention to the natural, social, cultural and economic factors has led to unbalanced spatial system in rural areas. In this way, inequalities has led to debilitation and accelerating the destruction of rural centers. These inequalities and regional differences have prompted planners to excogitate several techniques to determine the degree of development, rank areas and analysis the causes or factors of regional inequalities. Therefore, in this research, the spatial distribution of rural development indicators in Larestan is studied. The aim of the study is to assess unequal development of Larestan rural systems. Research method is quantitative-descriptive analysis. Data were collected via written references, valid maps, internet, and related organizations. According to the aim of study, Electre model is used for quantitative analysis of data and hierarchical classification of rural systems. Meanwhile performing electre, AHP model is used for weighting the criteria by “Expert Choice”. Bioregionalism is the theoretical framework of all steps of the study including zoning, selection and weighting the criteria, organizing the tables, interpretation of results, and offers. Final result of electre is that Jooyom and Sahraebagh with final index 5 are located in the first rank, and Aliabad with final index -6 is located in the sixth rank