مزدك ؛‌ ابتكار اجتماع محور تكامل همه جانبه دوران كودكي در ايران

MAZDAK; The community-based early childhood development (ECD) initiation in Iran

سابقه و هدف: مزدك (محيط زيست دوستدار كودك) برنامه اي با رويكرد اجتماع محور در زمينه تكامل همه جانبه كودكان است كه به صورت پايلوت در يكي از محلات شهر تهران (ايوانك غرب) در حال اجراست.روش بررسي: اين پژوهش مشاركتي مبتني برجامعه (CBPR) از نوع تحقيقات نظام سلامت (HSR) است كه در آن كليه خانوارهاي ساكن در محدوده مورد بررسي، يعني غرب محله ايوانك، به عنوان جامعه هدف طرح درنظر گرفته شدند.يافته ها: اين طرح مداخلاتي در زمينه پايش تكامل كودك، مراقبت و ايمني طراحي شده است كه از طريق سازماندهي جامعه محلي و مشاركت والدين به اجرا درمي آيد. براي تسهيل مشاركت والدين، گروهي از خانم هاي داوطلب ساكن محل با عنوان رضاكار كه رابط اين طرح با والدين باشند سازماندهي شدند. درحال حاضر، 300 نفر از كودكان ساكن اجتماع تحت پوشش طرح قرارگرفته اند و مداخلاتي براي پايش تكامل و پايش ايمني خانه با مشاركت والدين و از طريق رضاكاران به اجرا درآمده است. نتيجه گيري: ضرورت اقدامات بين بخشي و مشاركت والدين در برنامه هاي تكامل همه جانبه كودكان باعث مي شود تا برنامه هايي با رويكرد اجتماع محور مزيت هاي ويژه اي داشته باشند. اما اين طرح ها با چالش هايي در مراحل جلب مشاركت و بسيج جامعه و پايداري سازماندهي هاي محلي مواجه هستند. توليد شواهد مختلف از ابتكاراتي كه در حين اجراي اين طرح ها از طريق خرد جمعي براي مواجهه با اين چالش ها ايجاد مي شود، مي تواند راهنماي اقدامات مشابه باشد.

Background: MAZDAK project that is child friendly environment program with community-based approach in terms of all-round development of children in Iran is running as a pilot in the neighborhood of Eivanak in the West of Tehran. Materials and methods: This study was a community-based participatory research (CBPR) of the health system research (HSR). All of the households in Eivanak neighborhood area of Tehran were considered in the study. Results: MAZDAK was designed to monitor child development، care and safety by organizing local community and participating parents. For facilitating the parent’s participation، some group of local women were organized، named REZAKAR، to connect parents. Now، 300 people of local family are under the study and monitoring the child development (by ASQ) and home safety evaluation (by checklist) and related interventions has been implemented in partnership with parents and the volunteers. Conclusion: Important requirements، such as inter-sectoral collaboration and cooperation of parents، should be considered for the early childhood development projects to make the better process. Although it has a lot of efficacy، but it has several challenges at different stages of participation and community mobilization and sustainability of the local organizing face. Evidence from a variety of initiatives during the implementation of such projects is the collective wisdom to deal with this challenge is to be able to guide similar efforts.