بررسي برخي صفات زراعي ذرت (Zea mays L.) متاثر از شكل هاي مس در خاك هاي استان آذربايجان شرقي

Study of Some Agronomical Traits of Corn (Zea mays L.) as Affected by Copper Fractions in Soils of East Azerbaijan

مس يكي از عناصر ضروري و كم مصرف براي گياهان است و قابليت دسترسي آن در خاك هاي آهكي كم مي باشد. قابليت دسترسي مس براي گياهان به توزيع نسبي شكل هاي مختلف شيميايي آن در خاك بستگي دارد كه البته تابعي از ويژگي هاي خاك است. در اين پژوهش گلخانه اي، شكل هاي مختلف مس كل خاك به روش عصاره گيري دنباله اي در 21 نمونه خاك سطحي استان آذربايجان شرقي با ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي متنوع، جزئ بندي شد. بر طبق نتايج حاصله غلظت شكل هاي مختلف مس به ترتيب مس باقي مانده (Cu-Res) > مس پيوسته به اكسيدهاي آهن بلوري (Cu-CFeOX) > مس پيوسته به اكسيدهاي آهن بي شكل (Cu-AFeOX) > مس پيوسته به مواد آلي (Cu-OM) > مس كربناتي (Cu-Car) > مس تبادلي (Cu-Ex) > مس پيوسته به اكسيدهاي منگنز (Cu-MnOX) بود. مطالعات همبستگي نشان داد كه ماده خشك بخش هوايي و ريشه ذرت، غلظت مس بخش هوايي ذرت و مقدار جذب مس بخش هوايي ذرت با هيچ كدام از شكل هاي مس همبستگي معناداري نداشتند. شكل هاي Cu-Car، Cu-MnOX، Cu-AFeOX، Cu-Res با غلظت مس بخش ريشه ذرت همبستگي مثبت و معناداري داشتند. همچنين، شكل باقي مانده مس با غلظت و مقدار جذب مس توسط ريشه و بخش هوايي همبستگي معناداري داشت.

Copper (Cu) is a necessary micronutrient for crops and its availability in calcareous soils is low. Phytoavailability of Cu depends on the relative distribution of different chemical Cu forms in soil، which is function of soil properties. In this greenhouse research، total soil Cu fractionated into different forms by sequential extraction procedure in 21 surface soil samples of East Azarbayjan province that varied in physical and chemical properties. According to the results، different Cu fractions concentration were as: Residual copper (Cu-Res) > Crystalline Fe oxides bound (Cu-CFeOX) > amorphous Fe oxides bound (Cu-AFeox) > Oranically bound (Cu-OM) > Carbonates bound (Cu-Car) > soluble +exchangeable (Cu-Ex) > Mn oxide bound (Cu-Mnox). Correlation coefficient showed that the corn shoot dry matter، corn shoot copper concentration and corn shoot copper content hadn’t significant correlation with soil copper forms. Cu-Car، Cu-MnOX، Cu-AFeOX، and Cu-Res had a significant relationship with corn shoot and root copper concentration.