بررسي مقايسه اي شاخص ريسك اكولوژيك فلزات سنگين در شمال خليج فارس: استان هاي هرمزگان و بوشهر

Comparison of the Ecological Risk Index of Heavy Metals in the North of Persian Gulf: Hormozgan and Bushehr Provinces

هدف از مقاله حاضر، بررسي مقايسه اي شاخص ريسك اكولوژيك فلزات سنگين در شمال خليج فارس (استان هاي هرمزگان و بوشهر) است. به همين منظور در سال 1391 نمونه گيري از رسوبات سطحي 58 ايستگاه در حوزه خليج فارس به صورت ترانسكت خطي از ساحل به سمت منطقه فرا ساحل انجام گرديد. كليه نمونه ها با رعايت اصول نمونه برداري براي آناليز فلزات سنگين به آزمايشگاه انتقال يافتند و غلظت كل فلزات Cu As, Cr, Cd, Pb, Zn, Hg, با استفاده از هضم اسيدي و توسط دستگاه پلاسماي جفت شده القايي اسپكترومتري جرمي (ICP-MS) آناليز شدند. همچنين دانه بندي ذرات و ميزان محتواي كربنات رسوب اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه بافت عمومي رسوبات سيلت لومي و ميزان كربنات¬ها از ۸/۵ تا ۵۳/۷۲ متغير است. با توجه به شاخص ريسك انفرادي اكولوژيك (ER) عناصر كادميوم، جيوه وآرسنيك ريسك متوسط ايجاد مي نمايند. ميانگين شاخص ريسك اكولوژيك (RI 335) بدست آمد كه نشان دهنده وجود ريسك بالا در كل حوزه مورد مطالعه است. علي رغم بالاتر بودن اين شاخص در استان هرمزگان هر دو استان بوشهر و هرمزگان در رده خطر بسيار بالا از نظر ريسك اكولوژيك قرار گرفتند. پهنه بندي انجام شده براي ريسك اكولوژيك در محيط GIS نشان دهنده كاهش تدريجي شاخص RI از ساحل به سمت فراساحل است كه اين موضوع اهميت تخليه آلاينده هاي زيست محيطي از منابع زميني به حوزه دريايي را خاطر نشان مي سازد.

The importance of the Persian Gulf and its role in economy and dynamic of the region and the development of industrial activities, refineries and residential activities in its surrounding area highlights environmental monitoring of this zone as a fundamental concern for researcher and policy makers. For this purpose, in 2012-2013, surface sediment of 58 stations in the Persian Gulf were sampled as transect from coastal line to offshore. All samples were transferred to the laboratory according to the standard procedure for heavy metal analysis. Total concentration of Cu, As, Cr, Cd, Pb, Zn, Ni, and Hg were measured by acid digestion and analyzed by ICP-MS. The grain size analyzed by Scatter analyzer and Carbonate measured using Lol Method. The results showed that general texture of the sediment was Silt-Loam and Carbonate content varied 8.5-53.72. According to the single Ecological Risk (ER), Cd, Hg, As and Ni had moderate risk. Average of ecological risk index (RI) pointed 335 which showed high risk in the studied region. Although, this index was higher in the Hormozgan province. Both provinces of Bushehr and Hormozgan were classified in the high risk class. General framework of the generated map for RI showed that RI indices decreased with increasing the distance from coastal line. This result indicated the obvious role of discharging environmental pollutant from terrestrial pollution source to the Persian Gulf.