ارزيابي آلودگي چاه ‏‏ها‏ي آب شرب شهر قم به نيترات طي سال‏هاي 1385-1392

Evaluation of Nitrate Contaminaion of Drinking Water Wells in the City of Qom

آب ‏هاي زيرزميني يگانه منبع تامين آب براي ميليون ‏‏ها‏ نفر در جهان است و آلوده شدن آنها تاثيرات عمده‏اي بر سلامت انسان ‏‏ها‏، فعاليت صنايع، كشاورزي و محيط زيست دارد. آب شرب شهر قم از طرح‏‏ ها‏ي انتقال آب از حوضه ها‏ي مجاور و چاه ‏‏ها‏ي شرب حفر شده در محدوده شهر تامين‏ مي ‏شود. كمبود منابع تامين آب و‏‏ ‏نياز آبي شديد در شهر باعث شده چاه‏‏ ها‏ي شرب داخل شهر نقش مهمي كه در گذشته در تامين آب شرب شهر داشته اند، كماكان حفظ كنند. نيترات به عنوان آلاينده اي گسترده و متداول آب زيرزميني از فعاليت‏‏ها‏ي انساني و شهري منشاء‏ مي‏گيرد. آلودگي ‏‏آب‏ هاي زيرزميني ممكن است براي سال‏‏‏ها‏‏،‏‏ غير قابل تشخيص باشد. احياي آبخوان‏هاي آلوده مشكل‏‏،‏‏ پر هزينه‏‏،‏‏ و در برخي اوقات غير ممكن است. به منظور ارزيابي غلظت نيترات چاه هاي آب شرب شهر قم از نتايج آناليز 600‏‏ ‏نمونه آب‏ كه توسط شركت آب و فاضلاب قم در طي سال‏‏ها‏ي 1385 تا 1392 برداشت شده،‏ ‏استفاده شد. در اين آناليزها 136 نمونه آلوده وجود داشت. همچنين به منظور اطمينان از نتايج آزمايش‏‏ها‏ي شركت آب و فاضلاب و تعيين محل ‏‏ها‏له آلودگي در آذر ماه 1392 از 27 حلقه چاه عميق در محدوده شهر نمونه برداري و آلاينده‏‏ نيترات در آزمايشگاه معتمد اندازه گيري شد. در اين نمونه برداري ميانگين غلظت نيترات نمونه‏ ها 74‏ ‏ميلي گرم در ليتر و انحراف از معيار آنها 37 ميلي گرم در ليتر به دست آمد و آلودگي به نيترات در‏ 19 نمونه (‏70 درصد ‏نمونه ‏ها)‏ مشاهده شد. نتايج نشان داد كه آبخوان قم در محدوده شهر قم به صورت گسترده به نيترات آلوده‏ مي‏باشد.

Groundwater is the only vital source of water for millions of people around the world and its contamination has dire impacts on human health، industrial activities، agriculture، and the environment. The drinking water in the City of Qom is supplied from neighboring water basins transferred by interbasin water transimission facilities and from water wells within the city. The growing demands and the consequent increasing water scarcity have augmented and foregrounded the significant role played by the water wells in this city. Nitrate as a widespread pollutant originates from human activities and the dumped wastes that lead to the gradual degradation of groundwater resources، which might go undetected for years. On the other hand، remediation of polluted aquifers is a formidable، cost-intensive، and، at times، impossible endeavor. In this study، groundwater resources in the city of Qom were investigated in terms of their nitrate concentration. For this purpose، 600 groundwater samples collected from 2006 to 2013 by the Qom Water and Sewage Company were used، 136 of which were found to be polluted with nitrate. In order to validate the data thus obtained and to identify the contaminated areas، additional samples were collected from 27 wells in December 2013 and subjected to the relevant analysis. The latter analysis revealed a mean nitrate concentration of 74 mg/L and a standard deviation of 37 mg/L، with nitrate contamination detected in 19 wells accounting for 70% of the sampling sites. Generally، the results indicate that the aquifers within the city of Qom suffer from nitrate contamination.