اثر محلول پاشي متانول و تنش خشكي بر عملكرد دانه و شاخص هاي رشد سويا (Glycine max L)

(Effect of methanol foliar application and drought tension on grain yield and growth indices of soybean (Glycine max L

به منظور بررسي اثر محلول پاشي متانول و تنش خشكي بر شاخص هاي رشدي گياه سويا، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج در سال 1394 اجرا شد. تنش خشكي شامل آبياري پس از 40، 60 و 70 درصد تخليه رطوبت قابل دسترس به عنوان عامل اصلي و محلول پاشي متانول شامل عدم محلول پاشي (شاهد) و محلول پاشي با 7، 14 و 21 درصد حجمي متانول به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شد. محلول پاشي سه بار طي فصل رشد گياه و با فواصل 15 روز يك بار بر روي قسمت هاي هوايي انجام شد. صفات اندازه گيري شده شامل: تجمع ماده خشك، عملكرد دانه، سرعت رشد محصول، نرخ جذب خالص، پرولين، قندهاي محلول، پراكسيد هيدروژن و محتواي رطوبت نسبي بود. نتايج نشان داد كه اثر محلول پاشي متانول در شرايط تنش خشكي بر افزايش نسبي تمامي شاخص هاي رشدي و عملكرد معني دار شد. مقايسه ميانگين ويژگي هاي بررسي شده نشان داد كه محلول پاشي متانول اثر مثبت و معني داري بر شاخص هاي رشدي سويا داشت كه منجر به افزايش ماده خشك و عملكرد دانه سويا شد؛ به طوري كه بيش ترين عملكرد دانه طي محلول پاشي متانول با 21 درصد حجمي به دست آمد. هم چنين در شرايط تنش ملايم و تنش شديد با كاربرد بيش ترين مقدار از سطح متانول مقدار توليد پراكسيد هيدروژن به كم ترين ميزان رسيد. طبق نتايج به دست آمده با كاربرد 14 درصد متانول افزايش بيش تري در كارايي پرولين در شرايط تنش شديد مشاهده شد. با افزايش كاربرد حجمي متانول از 7 به 14 درصد مقدار آب نسبي بيش تر در گياه در شرايط تنش حفظ شد.

In order to investigate the effect of methanol foliar application and drought tension on growth indices of soybean، an experiment was conducted as split plots in a randomized complete blocks design with three replications in the research field of Faculty of Agriculture، Islamic Azad University of Karaj Branch in 2015. Drought tension included irrigation after 40، 60 and 70 percent available moisture evacuation as the main factor and methanol foliar application included no spraying (control)، spraying with 7، 14 and 21 percent by methanol volume as the sub factor were considered. Spraying was carried out three times during the plant growth season and at intervals of 15 days on the aerial parts. The measured traits included: dry matter accumulation، grain yield، crop growth rate، relative growth rate، net assimilation rate، Proline، soluble sugars، Peroxide hydrogen and relative moisture content. The results showed that the effect of methanol foliar application in drought tension conditions، was significant on the relative increase of all growth indices and yield. The comparison of the average of the examined traits showed that methanol foliar application had a positive and significant effect on soybean growth indices which led to increasing dry matter and grain yield of soybean; as the highest grain yield was obtained during methanol foliar application with 21 percent volume. Moreover، under mild and severe tension conditions with application of the highest amount of methanol، the amount of peroxide hydrogen reached to the lowest level. According to the obtained results، with application of 14 percent methanol، more increase was observed in the efficiency of proline under severe tension conditions. Increasing the volume of methanol from 7 to 14 percent، the relative water content was preserved under tension conditions.