ارزيابي مقاومت ژنوتيپ هاي مختلف گلرنگ به مگس گلرنگ (Acanthiophilus helianthi Rossi (Diptera، Tephritidae در كشت پاييزه

Evaluation of Different Safflower Genotypes Resistance to Safflower Shootfly Acanthiophilus helianthi Rossi (Diptera, Tephritidae) in Autumn Sowing

براي بررسي مقاومت تعداد ده ژنوتيپ گلرنگ، شامل: «˝سينا»، «آلمانه درشت»، «محلي مرند»، «IL111»، «محلي اصفهان»،« 411»، «سيريان »، «لساف »، «دينسر » و «S-541» در كشت پاييزه، به مگس گلرنگ، آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گريزه سنندج در طي دو سال زراعي (91-90 و 92-91) انجام شد. در اين آزمايش شاخص هاي شدت و ميزان آلودگي، خسارت، عملكرد، وزن هزار دانه و درصد روغن در كرت هاي مختلف، محاسبه و مورد مقايسه قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس درصد غوزه هاي آلوده، تعداد لارو- شفيره، درصد و تعداد بذور صدمه ديده، وزن هزار دانه، درصد روغن دانه و عملكرد محصول بيانگر وجود اختلاف آماري معني دار در سطح يك درصد بين تيمارهاي آزمايشي بود. بر اساس مقايسه ي ميانگين داده ها، ژنوتيپ هاي «محلي اصفهان» و « لساف» بيشترين و ژنوتيپ «سيريان» كمترين درصد غوزه هاي آلوده را دارا بودند. هم چنين ژنوتيپ هاي «محلي اصفهان» بيشترين و «محلي مرند» كمترين تعداد لارو و شفيره را در غوزه داشتند. از نظر درصد بذور صدمه ديده، ژنوتيپ «لساف» از ساير ژنوتيپ ها حساس تر بود و به لحاظ تعداد بذور صدمه ديده، ژنوتيپ «محلي اصفهان» بيشترين و ژنوتيپ هاي «سيريان» و «محلي مرند» كمترين تعداد بذور صدمه ديده را داشتند. بر اساس نتايج به دست آمده، ژنوتيپ هاي مورد بررسي در دو گروه اصلي قرار گرفتند. گروه اول كه كمترين درصد غوزه هاي آلوده، كمترين تعداد لارو و شفيره در غوزه و پايين ترين درصد و تعداد بذور صدمه ديده را دارا بودند و مي توان آن ها را به طور نسبي مقاوم به مگس گلرنگ برشمرد كه شامل ژنوتيپ هاي: «سيريان»، «محلي مرند»، «سينا»، «411» و «IL111» بودند و در بين آن ها رقم «سيريان» و ژنوبيپ «محلي مرند»، مقاوم تر بودند. گروه دوم كه بيشترين درصد غوزه هاي آلوده، بيشترين تعداد لارو و شفيره در غوزه و بالاترين درصد و تعداد بذور صدمه ديده را دارا بوده و مي توان آن ها را حساس به مگس گلرنگ در نظر گرفت، عبارت بودند از: ژنوتيپ هاي «محلي اصفهان»، «»لساف،«»S-541، «دينسر» و «آلمانه درشت» كه در اين بين، ژنوتيپ هاي «محلي اصفهان» و «لساف» از بقيه حساس تر بودند.

To assess resistance of different genotypes of safflower to safflower shootfly، 10 genotypes of this plant were evaluated in autumn sowing. The experiments were conducted in a complete blocks design with three replications in Agricultural Research Station Gryzeh-Sanandadj and two growing seasons (2011-2012 and 2012-2013). In this trial some parameters such as rates of infestation and damage، yield، weight of 1000 seeds and percent of oil were measured and compared in different plots. Analysis of variance of percent of infested capitula، number of larvae and pupae، number of damaged seeds، weight of 1000 seeds، percent of oil of seeds، and yield revealed significant difference between genotypes at the 1% probability level. Based on the comparison of mean values، the local varieties named Isfahan and Lesaf had highest and Syrian had lowest percent of infested capitula. Accordingly، local variety of Isfahan had maximum and local genotype of Marand had minimum number of larvae and pupae per capitula. The Lesaf genotype was more susceptible and had highest percent of damaged seed and genotypes of local Isfahan، Marand and Syrian had the lowest number of damaged seeds. Evaluated genotypes were divided into two main groups based on the results. The first group including Syrian، local Marand، Sina، 411 and IL111، with lowest percentage of infested capitula، lowest number of larvae and pupae in the capitula and lowest percent and number of damaged seeds، could be considered as relatively tolerant to the safflower fly. Syrian and local genotype of Marand، were more tolerant among the rest. The second group including Isfahan، Lesaf، S-541، Dinser and coarse-grained Almaneh، with the highest percentage of infested capitula، the highest number of larvae and pupae in the capitula and highest percent of damaged seeds، could be considered as susceptible to the safflower fly. Local cultivar of Isfahan and Lesaf were more sensitive than others.