زمين شناسي و ژنز كانسار سلستيت بابامحمد در مرز سازندهاي گچساران و ميشان، استان كهكيلويه و بويراحمد

Geology and Genesis of the Baba-Mohammad Celestite Deposit in boundary of Gachsaran and Mishan Formations, Kohgiluyeh and Boveirahmad province

كانسار سلستيت بابا محمد در جنوب غرب ايران و فاصله 18 كيلومتري جنوب شهرستان گچساران واقع شده است. در اين محدوده افق معدني حاوي سلستيت در مرز سازندهاي گچساران و ميشان قرار دارد. زايش بخش اعظم سلستيت، با توجه به شكل و چگونگي قرارگيري آن، در توالي تبخيري، بطور عمده دياژنتيك ارزيابي شده و بخش كمي از آن، احتمالاً در اثر اشباع محلول استرانسيوم در محيط تبخيري و به صورت همزمان با رسوبگذاري تشكيل شده است .با توجه به فراواني ژيپس در محيط تبخيري و در نتيجه فراواني يون سولفات در آب و نيز پايين بودن انحلال پذيري سولفات استرانسيوم در مقايسه با سولفات كلسيم، حضور يون هاي استرانسيوم در محيط، موجب تشكيل سولفات استرانسيوم (سلستيت) شده است. منشاء استرانسيوم از آب دريا و يا شوراب هاي منشاء گرفته از آب درياست؛ به اين صورت كه در ابتدا سيال كاني ساز احتمالاً توسط تبخير آب دريا در يك جايگاه سبخا ايجاد شده و همانطور كه اين شوراب ها وارد رسوبات زيرين مي شوند، مقادير قابل توجهي از استرانسيوم را از رسوبات ميزبان مي شويند. هنگامي كه اين سيالات غني از استرانسيوم داخل لايه هاي رويي شامل مواد كربناته و ژيپس تخليه شود، ته نشيني سلستيت توسط جانشيني كاني هاي موجود همچنين توسط اختلاط سيال كاني ساز با شوراب هاي غني از سولفات كه در داخل لايه ها محبوس شده، اتفاق افتاده است. وجود بلورهاي سلستيت با شكل كامل بلوري انيدريت و ژيپس، جانشيني اين كاني ها توسط سلستيت را نشان مي دهد. بر اساس مشاهدات صحرايي، ويژگي هاي زمين شناسي، كاني سازي، مطالعات ژئوشيميايي و آناليز رخساره هاي رسوبي، كانسار سلستيت بابامحمد يك كانسار رسوبي- دياژنتيكي است.

The Baba-Mohammad celestite deposit is located in southwest Iran and 18km south of Gachsaran city. In these area celestite horizons is located at the contact zone of Gachsaran and Mishan formations. Based on the shape and arrangement of celestite in the evaporitic sequence، the genesis of major part is believed to be diagenetic; while a small part has been probably formed synsedimentarily by saturation of strontium ions in solutions of evaporitic environment. According to the abundance of gypsum in evaporitic environment and abundance of sulfate ions in water and low rates of strontium sulfate solubility in comparison with calcium sulfate، strontium sulphate (celestite) was formed due to the presence of strontium ions in the environment. The source of strontium is seawater or brines originated from sea water. In this way the initially mineralizing fluid is created in sabkha through the evaporation of sea water and as the brines enters into the underlying sediments، then leached significant amounts of strontium from the host sediments. When these strontium rich fluids are evacuated into the surface layer that includes carbonate and gypsum. Celestite sedimentation is occurred by the replacement of existing minerals and also through the incorporation of mineralizing fluid with sulphate-rich brines، which have been trapped inside the layers. Existence of celestite crystals along with the typical crystal habit (figure/shape) of anhydrite and gypsum indicates the replacement of these minerals by celestite. According to field observations، geological، mineralization، geochemical studies and analysis of sediment facies the Baba-Mohammad celestite deposit is a sedimentary-diagenetic deposit.