كتيبه هاي ضريح شير و شكر امام رضا (ع) از منظر مباني اعتقادي شيعه

The Inscription of Shir o Shekar (Milk and Sugar) Zarih of Imam Raza from Theological Principles of Shia

ضريح سازه اي منحصراً شيعي است كه تزئينات و كتيبه هاي نقش بسته بر آن، با تامل و دقت خاصي از منظر عقايد شيعه انتخاب مي شود. ضريح شير و شكر چهارمين ضريح قرار گرفته بر مضجع شريف امام رضا (ع) بوده است كه در نيمه شعبان سال 1379 ه.ق. در محل قبر نصب شده است. طراحي اين ضريح توسط استاد محمد تقي ذوفن صورت گرفته و ناظر ساخت و پژوهشگر انتخاب كتيبه هاي ضريح مرحوم ابوالحسن حافظيان بوده است. كتيبه هاي اين ضريح شامل سوره يس، سوره انسان، اسماء الهي، احاديثي در شان امام رضا(ع) و اسماء چهارده معصوم (ع) است كه اكثراً به خط زيباي ثلث كتابت شده است. به علت مرمت هاي صورت گرفته بر اين ضريح، در كتيبه هاي آن تغييراتي ايجاد شده به صورتي كه تعدادي از اين كتيبه ها با نقوش اسليمي فلزي تعويض شده است و تعدادي از اسماء الهي از قسمت تاج ضريح برداشته شده اما ديگر كتيبه ها كمتر دستخوش تغييرات بوده است. اين مقاله سعي بر آن دارد تا كتيبه هاي ضريح شير و شكر به تفصيل معـرفي گردد و با توجه به مرمت هاي انجام شده تغييرات ذكر شود. سوال پژوهش اين است كه آيا انتخاب كتيبه هاي ضريح اعم از آيات، اسماء الهي و احاديث با توجه به اعتقادات شيعه و شان امام رضا (ع) دلايل خاصي داشته است؟ اين مطالعه به روش توصيفي تحليلي انجام شده است و جمع آوري اطلاعات و تصاوير به صورت، ميداني و كتابخانه اي بوده است. در نتيجه اين مطالعه روشن گرديد كه متن كتيبه هاي انتخاب شده براي كتابت بر ضريح با علم به باطن آيات و احاديث همراه است و زاير در هنگام زيارت هم از نظر معنوي و هم از نظر بصري با ضريح و علي الخصوص ولي مدفون ارتباط بر قرار مي سازد.

Zarih is an exclusive Shia structure، for which the ornamentations and inscriptions are carefully selected from the Shia believes views. Shir o Shekar (Milk and Sugar) was the fourth zarih that was placed on esteemed Mausoleum of Iama Reza (P.B. U.H.) on February 13، 1960 (mid of month Shaban). This zarih was designed by Mohammad Taghi Zofan and Abolhasan Hafezian supervised it and researched for selection of the inscriptions of the zarih. The inscriptions of this zarih contain Suras of Ya Sin، Al-Insan، divine names، Hadiths describing Imam Reza's grandeur، and the names of the Fourteen Infallibles، mostly inscribed by beautiful Thuluth script. Some changes have been made in the inscriptions owing to the reformations of the zarih، so that some of the inscriptions have been replaced with metal Arabesque forms، and some of the divine names were removed from the Zarih crown. However، other inscriptions have not born so many changes. In this paper، it is tried to explain Shir o Shekr zarih in details as well as to mention the changes caused by the performed reformations. The question is if there has been any specific reason for selecting the inscriptions of the zarih، containing Ayahs، divine names، and hadiths in attribute to Imam Reza's grandeur as well as Shia people believes. This paper is in descriptive analytical method and gathering of data and images were done in case and library study. The result showed that the texts inscribed on the zarih were based on the knowledge of the nature of the Ayahs and Hadiths and the pilgrims will make relationship with the zarih and specially the buried holder of them both visually and spiritually.