مفاهيم تذهيب هاي قرآني در عصر صفوي

Concepts of Quranic illumination in Savavid period

خوشنويسي و تذهيب دو عنصر اصلي تشكيل دهنده كتاب آرايي و كتابت قرآن هستند. تذهيب هاي مختلف قرآني كه در طول تاريخ اين هنر در ايران اجرا شده اند داراي ويژگي ها و خصوصيات خاص زيبايي شناسانه اند. اين هنر همواره در طول تاريخ رو به رشد بوده و در هر دوره اي تذهيب هايش از ويژگي هاي خاصي برخوردار بوده است، به طوري كه زيباترين و ظريف ترين تذهيب هاي قرآني مربوط به تذهيب هاي عصر صفوي است. بنا به عقيده برخي از هنرشناسان غربي تذهيب هاي قرآني فقط جنبه زيبايي و تزئيني داشته و دارند. برخي نيز معتقدند كه در پس ظاهر نقش مايه هاي تذهيب بار معنايي نهفته است. حال سوال اصلي اين است كه تذهيب هاي قرآني ايران در دوره صفوي كه از ظرافت و زيبايي به مراتب بيشتري نسبت به دوره هاي قبل برخوردارند داراي چه بار معنايي و مفاهيمي هستند؟ هدف اصلي اين پژوهش رسيدن به مفاهيم عميق تذهيب هاي قرآني در دوره صفوي است براي رسيدن به پاسخ سوال چنين به نظر مي رسد كه تذهيب هاي قرآني در عصر صفوي از مفاهيم عميق اسلامي و عرفاني برخوردارند و برخي از هنرمندان تذهيب كار، به پشتوانه تجارب هنرمندان ماقبل خود، براي تذهيب قرآن از مفاهيم عميق قرآني نيز الهام گرفته اند. روش توصيفي تحليلي براي اين پژوهش مناسب به نظر مي رسد. شيوه جمع آوري اطلاعات و داده ها به صورت تركيبي كتابخانه اي و ميداني بوده كه، با مراجعه به موزه هاي قرآني، نسخ قرآن هاي تذهيبدار انتخاب شده است. همچنين جامعه آماري اين پژوهش قرآن هاي تذهيب دار دوره صفوي است كه هشت جلد از آنها به صورت هدفمند انتخاب شده و در نهايت مي توان به اين نتيجه رسيد كه نقش مايه هاي تذهيب با بهره از مفاهيم اسلامي، نظير مفهوم نور، رنگ و وحدت كه در قرآن نيز ذكر شده است، توسط هنرمندان عصر صفوي به صورت آگاهانه براي تزئين قرآن به كار گرفته شده است.

Calligraphy and Illumination are two main elements of the book layout and writing the Quran. Illumination of the Quran that have been implemented in the history of art in Iran has features and special characteristics are aesthetic. This art has been growing in history and in every period of illumination has special features. So that the finest Qur'anic illumination is the illumination of the Safavid era. According to Western experts believe some of the Quranic illumination only has beauty and decorative aspects. Some believe that in the appearance of the illumination motifs، hidden meaning. Now the question is that the Iranian Quranic illumination in the Safavid period has elegance and beauty more than the previous period what are the meaning and concepts? The main aim of this study achieves the deep meanings of the Quranic illumination in the Safavid period. To answer the question it appears that Quranic illumination in Safavid period has profound Islamic concepts and mystical. And some artists gilding to support artists prior experience، for the illumination inspired of the deep meanings of the Qur'an. Analytical method for this study seems appropriate. The method of collecting data، is a combination library and field with a visit to the Museum of the Quran، illuminated manuscripts of the Quran Is selected. The Statistical population this research is the Quran illuminated in the Safavid period. The eight volumes of them will be meaningful chosen. Finally، it can be concluded that. The motifs of illumination using Islamic concepts، like the concept of light، color and unity. Which is also mentioned in the Quran، as informed by the Safavid era artists were used to decorate the Quran.