تاثير نقوش ساساني در تزئينات حجاري شده كليساي صليب مقدس آغتامار

Effect of Sasanian Motifs in Carved Decoration of the Aghtamar Holy Cross church

قرن 10 ميلادي در جزيره آغتامار در تركيه امروزي كليسايي توسط شاه گاگيك به نام صليب مقدس بنا شد كه نمونه اي منحصر به فرد در هنر مسيحي اين دوره و يكي از شاهكارهاي بي نظير كليسا سازي به سبك ارمني است. بسياري از موضوعات و سبك حجاري هاي اين كليسا به شيوه ساساني است، از جمله نقوش گياهي، جانوري، اساطيري، ماسك هاي انساني و نقوش پادشاهي. اين پژوهش به روش توصيفي و تطبيقي به بررسي نقوش حجاري شده در كليساي آغتامار و تاثير هنر ساساني در آنها مي پردازد. سوال تحقيق آن است كه كدام نقوشي ساساني بر تزئينات كليساي آغتامار تاثير گذاشتند و علت استفاده از اين نقوش چه بود. هدف از اين پژوهش بررسي تطبيقي نقوش كليساي صليب مقدس آغتامار و نقوش دوره ساساني و شناسايي وجوه مشترك و مفاهيم اين نقوش در تزئينات كليساست. موج جديد تاثير محصولات ساساني در قرن 10 ميلادي نه تنها در سرزمين هاي اسلامي بلكه در پادشاهي مسيحيت قفقاز و قسطنطنيه نمايان شد. نقوش ساساني از طريق هنر اسلامي و بيزانس به هنر ارامنه و از جمله كليساي آغتامار منتقل شد؛ استفاده از اين نقوش در جهت تاييد قدرت شاه بر اساس سنت هاي ساساني بود كه از طريق هنر اسلامي به هنر مسيحيت منتقل شد. تعدادي از نقشمايه ها نشانه هاي خورنه در ايران باستان بودند. برخي از اين نقوش به عنوان نشان آزادگي نيز بوده اند، اما بيشترين تاكيد بر روي مفهوم سلطنت بوده است. اين نقوش به عنوان نمادهاي سلطنت در ارتباط با مكان هاي نقوش در نماي كليسا نيز بوده اند. نقوش عقاب ها و گريفين در قاب نماي جنوبي كليسا، كه نمايانگر تصوير شاه گاگيك در درگاه است و در سمت راست اين در پرنده با نقش سر قوچ نمايش داده شده است، نقش آنان را به عنوان نمادهاي قدرت و شكوه پادشاهي را با بيشترين وضوح به نمايش مي گذارد. بسياري از نقشمايه هاي كليساي آغتامار در نهايت از هنر ساساني سرچشمه مي گيرند، هرچند، به گواه جزئيات سبكي، الگوهاي واقعي كارشده در آثار هنري در طي دوران اسلامي بوده است، سنت هايي كه ميراث هنر ساساني بود و تا قرن ها در هنر سرزمين هاي ديگر ادامه يافت.

Gagik king built the church in 10th century AD in the Aghtamar Island in turkey called holy cross. It was a unique example in the Christian art and one of the unique masterpieces churches in Armenian style. Relief of this church can be considered leader of relief of monuments of Christianity world. Many of the themes and style of the relief church is Sasanian style including motifs of plants، animals، mythical، human masks and kingdom motifs. This research studies relief of Aghtamar church and influence of Sasanian art with the descriptive and comparative way. The question that arises in this context: which Sasanian motifs affected on relief of Aghtamar holy Cross church and what was the reason for this motifs? The aim of this research is a comparative study of the Holy Cross Church Aghtamar motifs and designs and concepts Sassanid era and identifying common motifs in the decoration of the church. Based on these questions the research objectives identified by the Sasanian arts in decorative motifs carved church Aghtamar and understand the reasons for these patterns is in the Holy Cross Church. New wave effect of Sasanian products in 10th century AD emerged not only in Islamic countries but also in the Caucasus Christian kingdom and Constantinople، Sasanian motifs transferred to the Armenian and holy cross church by Islamic art. Including hunting scenes، motifs of animals، birds inside the medallion، senmruv and combined beats.. Some of the motifs in ancient Persia were signs Khvrnh. Some of these roles as represented freedom، but also a greater emphasis on the concept of the monarchy. These motifs are as symbols of the monarchy in relation to relief areas in the view of the church. Motifs of griffin and eagles in the southern facade of the church that represents the image of King Gagik and on the right side of frame، the bird with head of ram has shown .Their role as symbol of royal power and glory illustrates most clearly . Many of the motifs of the Church of Aghtamar originated at the end of Sassanid art. Although stylistic details show that the actual patterns that were working on artwork during the Islamic era. The traditions of Sassanid art heritage that has lasted for centuries in the art of other lands.