كليدواژه :
ديوان فطرت مشهدي , سوانح زندگي , ديوان اشعار , نسخه هاي خطّي , ادبيات فارسي , شعر فارسي
چكيده فارسي :
با گذشت نزديك به يك قرن از آغاز تصحيح انتقادي متون كهن در ايران و كوشش محقّقان در نشر آثار ادب فارسي، هنوز كثيري از متون گذشته تصحيح و منتشر نشده است. تصحيح انتقادي و عرضۀ اين متون علاوه بر ارزش مستقل، زمينه را براي پژوهش هاي ديگر فراهم مي كند. از جملۀ اين متون ديوان ميرمعزّالدّين محمّد مشهدي(م: 1101) متخلّص به فطرت، معزّ و موسوي، شاعر برجستۀ سبك هندي در نيمۀ دوم سدۀ يازدهم هجري است كه عليرغم پايۀ بلند و شهرت گوينده در روزگار خويش و ذكر سرگذشت و سوانح زندگي او در منابع متعدّد، تاكنون تصحيح نشده و به رغم پاره اي تلاش ها، دربارۀ زندگي وي نيز پژوهش اطمينان بخشي انجام نگرفته است. زادگاه فطرت مشهد است. او پس از سفر در برخي مناطق ايران، از جمله مسافرت به اصفهان و معاشرت با صائب، با سرمايۀ قابل توجّهي از علوم روزگار راهي هندوستان شده است و در آنجا با اورنگزيب، پادشاه هند، خويشاوندي يافته و به مقامات بالاي سياسي رسيده است. علاوه بر جايگاه سياسي، نقش وي در ترتيب محافل ادبي و رواج زبان و ادب فارسي در هند، ستودني است. از فطرت ديوان اشعار، سفينه و چند اثر ديگر باقي مانده است. ديوان وي از آثار ارزشمند سبك هندي است كه با وجود باقي ماندن چندين دستنويس معتبر از آن، تاكنون تصحيح و چاپ نشده است. موضوع پژوهش حاضر تحقيق در زندگي و سبك سخن فطرت مشهدي، معرّفي نسخه ها و بيان ضرورت تصحيح انتقادي ديوان اوست.
چكيده لاتين :
Nearly a century after the initiation of critical correction of old texts in Iran and researchers' effort in publishing Persian literature, there are old texts which have not been corrected and published yet. Critical correction and publication of these texts are not only significant in itself, they also provide the agenda for further research. Examples of such texts are Divan e Mir Moezzeddin Mohammad Mashhadi (1101), pen named Fetrat, Moez, and Musavi, who was a distinguished poet in the Indian style and lived in the second half of the eleventh century. Even though this poet was prominent in his period, so far neither his biography nor his life events, which are present in numerous sources, have been edited; nor, in spite of some efforts, no valid research has been conducted on his biography. He was born in Mashhad. After traveling to some parts of Iran, including Esfahan, and having association with Saeb, and equipped with a considerable knowledge of the time set off to India. There, he became connected to Orang Zib, king of India, by marriage and earned high-ranking political positions. Beyond high political standing, his role in arranging literary events was admirable. Only Divan e Ashaar, Safineh and some other works have survived from Fetrat. His divan is one of the most valuable and excellent works in the Indian style but which, even though, there are a number of authentic manuscripts, has not been edited or published. The present study deals with Fitrat Mashhadi's life, (writing) style, introducing manuscripts as well as explaining the significance of critical correction of his Divan.
