بررسي اثر عوامل مديريت زراعي بر شاخص‌هاي تنوع بيماري هاي قارچي و عملكرد گندم در شهرستان گرگان با استفاده از روش تحليل درخت تصميم گيري CART

Study on the effect of agricultural management factors on fungal diseases diversity indices and wheat yield in Gorgan using decision tree analysis CART

به منظور بررسي اثر عوامل كمي و كيفي مديريت زراعي بر بيماري هاي قارچي و عملكرد گندم، مطالعه ‏اي در بهار سال 1389 در 67 مزرعه از هشت روستا واقع در چهار جهت شهرستان گرگان صورت گرفت. نمونه برداري از مزارع گندم با استفاده از كادر ۰/۲۵ مترمربعي صورت گرفت. سپس بيماري هاي قارچي شناسايي و براي محاسبه تنوع زيستي قارچ‏هاي بيمارگر از دو شاخص‏ هتروژنيتي شانون- وينر و سيمپسون استفاده شد. عوامل كمّي و كيفي مديريتي در قالب پرسش نامه از كشاورزان تهيه شد. تجزيه و تحليل داده ها با روش درخت تصميم گيري (CART Classification and Regression Trees) نشان داد كه كود نيتروژن، تراكم گياهي و كود پتاس مهم ترين عوامل مديريتي اثرگذار بر تغييرات شاخص تنوع شانون - وينر و كود نيتروژن، تراكم گياهي و كود فسفر مهم ترين عوامل مديريتي اثرگذار بر تغييرات شاخص سيمپسون بودند. علاوه بر اين، بيشترين تغييرات عملكرد گندم به طور عمده توسط سه عامل مديريتي ميزان بذر، كود نيتروژن و تناوب پاييزه دو سال قبل نشان داده شد. به طور كلي دو عامل مديريتي كود نيتروژن و ميزان بذر مصرفي يا تراكم گياهي در بين شاخص هاي تنوع و عملكرد گندم مشترك بودند كه كود نيتروژن به ترتيب 38 و 31 درصد از تغييرات شاخص هاي شانون - وينر و سمپسون و ميزان بذر مصرفي 46 درصد از تغييرات عملكرد گندم را شامل شدند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه مقدار مناسب كود نيتروژن و تراكم گياهي مطلوب راهكارهاي مديريتي مؤثر در بهبود عملكرد گندم و كاهش بيماري هاي قارچي آن در استان گلستان هستند.

To evaluate the qualitative and quantitative effects of agricultural managements on the fungal diseases of wheat, a study was carried out at 67 wheat-grown fields located in 8 villages in four geographical sides of Gorgan, Golestan province, Iran, in 2010. Samples were taken using 0.25×0.25 m quadrates. Then pathogenic fungi were identified and used to calculate the biodiversity of pathogenic fungi, heterogeneity index of Shannon-Wiener and Simpson.Qualitative and quantitative state of agricultural managements was provided by a researcher made questionnaires from farmers. The classification and regression trees (CART) procedure showed that nitrogen fertilizer, plant density and potash fertilizer were the most important management factors affecting the Shannon-Wiener diversity index variations, and nitrogen fertilizer, plant density and phosphorus fertilizer were the most important management factors affecting the Simpson diversity index variations. Moreover, the most variability of wheat yield was mainly interpreted by management factors including seeding rate, nitrogen fertilizer and previous two years rotation. Overall, nitrogen fertilizer and seeding rate (plant density) were common between wheat yield and both Shannon-Wiener and Simpson indices, so that, nitrogen fertilizerexplained 38 and 31% of the Shannon-Wiener and Simpson indices variations, respectively, while 46% of the wheat yield variation was explained by seeding rate. The resultssuggest that appropriate amount of nitrogen fertilizer and desirable plant density were effective management options to improve the yield and reduce the fungal diseases in the Golestan province.