گزينش مناطق مستعد تغذيه ي مصنوعي آبخوان ها با كاربرد نرم افزار RockWorks

Delineation of sites proper for artificial recharge using Rockworks software

با توجه به محدود بودن منابع آب زيرزميني و افزايش روزافزون نياز به آب، اعمال مديريت بهره برداري بهينه، امري اجتناب ناپذير است. در اين ميان، تغذيه مصنوعي آبخوان ها، با توجه به قابليت هاي زياد و هزينه نسبتاً كم، يكي از مهم ترين روش ها براي رسيدن به اين هدف مي باشد. لازمه انجام صحيح تغذيه مصنوعي سفره هاي آب زيرزميني، مكان يابي مناسب و دقيقي است كه تمامي فراسنج هاي موثر در امر تغذيه، در سنجش آن در نظر گرفته شده باشند. در اين پژوهش به منظور جانمايي و تجزيه و تحليل هاي مورد نياز و نهايتاً ترسيم نقشه نهايي از نرم افزار RockWorks كه به طور گسترده در بررسي هاي زيرسطحي كاربرد دارد، استفاده شد. پژوهش حاضر در حوضه آبخيز سوراندر واقع در شهرستان سراوان در استان سيستان و بلوچستان انجام شده است. به منظور مكان يابي نواحي مناسب، لايه هاي اطلاعاتي مختلف ازجمله: شيب، نفوذپذيري سطحي، فرونشت، ضخامت آبرفت، كيفيت آبرفت، كاربري اراضي، اندازه ي آبدهي حوضه و قابليت انتقال سفره در محيط نرم افزار RockWorks تهيه و پس از اعمال وزن دهي مناسب، نقشه هاي مربوط به هر كدام از لايه ها از طريق شبكه بندي رايج كريجينگ ترسيم شدند. در نهايت، نقشه هاي تمامي لايه هاي اطلاعاتي با استفاده از توابع بولين تهيه و ترسيم گرديدند. عمليات حاصل ضرب جبري نقشه هاي بولين، مرحله پاياني كار بود كه پس از اعمال آن، نقشه ي مكان هاي مناسب تغذيه ي مصنوعي سفره هاي آبخوان حوضه مشخص و ترسيم شد. با اندازه گيري مساحت هاي نواحي مستعد و غير مستعد تغذيه ي مصنوعي آبخوان ها، مشخص شد كه 17.33 درصد از مساحت كل حوضه كه برابر 2104.57 هكتار مي باشد، براي تغذيه ي مصنوعي آبخوان ها مناسب و 82.67 درصد از مساحت كل حوضه برابر 10036.53 هكتار براي تغذيه ي مصنوعي آبخوان ها در حوضه نامناسب است.

The optimal utilization management is indispensable due to the limited groundwater resources and water resources high demand. The artificial recharge of aquifers is one of the most important approaches for this purpose، because of high performance and relatively low cost. In order to find the optimum sites for artificial recharge of aquifers، it is necessary to consider the whole effective factors in relation to recharge. In this study، the Rockworks software، widely employed in previous subsurface studies، was used for site selection analysis and final map generation. The case study is located in Surander watershed، Saravan countryside، Sistan and Baluchestan province in Iran. In order to find the suitable sites، it was used for analyzing data layers including slope، infiltration، permeability، alluvium thickness، alluvial quality، land use، watershed discharge، and aquifer layers transmissivity. These factors were weighted in Rockworks interface. Then، each of them was interpolated using Krigging method. All of the maps were produced by using Boolean operation. In the next step، generated Boolean maps were overlaid by using Algebra multiplication operation. Finally، the map of suitable places for artificial recharge was produced. As the result، the susceptible and insusceptible areas of artificial recharge were calculated as 2104.57 (17.33 percent) and 10036.53 hectares (82.67 percent)، respectively.