تبيين سازمان فضايي شهرستان بابل با استفاده از شاخص هاي كمي و كيفي

The study of spatial organization of Babol County

ساختار فضايي يك ناحيه نيز همچون يك سيستم، محصول يك فرايند دائمي سازمان يابي فضاست. ساختار فضايي شهرستان بابل نيز همچون يك سيستم، محصول فرايند دائمي سازمان يابي فضاست. در اين خصوص براي بررسي علمي سازمان فضايي شهرستان بابل نقش نيروهاي دروني ( اقليم، توپوگرافي، حاصلخيزي زمين و. .. ) و بيروني (عوامل اداري و سياسي، دسترسي و .. ) در شكل گيري و تكوين سازمان يابي فضايي شهرستان بابل تحليل و ارزيابي شد. اين تحقيق در دو قالب شكلي و محتوايي صورت گرفت. جامعه آماري تحقيق سكونتگاه هاي روستايي و مراكز شهري شهرستان بابل طي دوره 1365 تا 1390 مي باشند. شاخص هاي هاي تحقيق نخست شهر (تمركز هرفيندال، دو شهر، چهارشهر، شهر مهتا، مومار و الوصايي و شاخص مركزيت پرستون مي باشد. نتايج نشان مي دهند طي چهار دهه گذشته شهرستان بابل از شكل مركز پيرامون به صورت شبكه شهري منطقه اي (11 شهر ) تغيير ساختار داده است، اما از بعد محتوايي هنوز بخش اعظم فعاليت و خدمات و جمعيت در شهر بابل (بيش از 80 درصد جمعيت شهري) واقع شده اند. همچنين مشخص شد شهرهاي نوپا براي توزيع بهتر خدمات و امكانات، كاهش تمركزگرايي و ايجاد نظام توزيع فضايي جمعيت و خدمات همگن، بنا به صلاحديد نهادهاي ذيربط شكل گرفته اند و با توجه به اختلاف زياد مراكز شهري اين ناحيه فاقد نظام سلسله مراتبي است.

Spatial structure of a region، as a system، is the result of an ongoing process of space organization. In this way، the role of internal (climate، topography، land fertility etc.) and external factors (political and administrative factors، access etc.) were studied in the formation and development of the spatial organization of Babol County from 1986 to 2011. So، primary indicators including city and centrality were studied to assess the relationship and differences between urban centers and its seven districts. The findings indicate that the political-official factors have the most prominent role particularly within the past decade. During the last four decades، spatial organization of Babol County has been restructuring from center-periphery to the city area network (11 towns)، but most of the activities and services of Babol County (more than 80%) were located in Babol City that represents primary city rule in this county.