اثر آموزش عالي بر بهره وري صنايع ايران: مقايسه دو نظريه سرمايه انساني و فيلتر

The Effect of Higher Education on Productivity of Iranian Industries: A Comparison of Human Capital and Filter Theories

در حالي كه نظريه سرمايه انساني آموزش عالي را مانند سطوح پايين تر آموزش، عاملي براي افزايش توانمندي توليدي و بهره وري مي داند، اما در مقابل، نظريه فيلتر اين ارتباط را نامعتبر مي داند و آن را انكار مي كند. نظريه اول، آموزش را به مثابه سرمايه گذاري تلقي مي كند كه پيامدش ارتقاي بهره وري افراد است، اما در نقطه مقابل، نظريه دوم آموزش عالي را بر توان توليدي نيروي كار موثر نمي داند. تحليل اين تقابل، موضوع اصلي مقاله پيش رو را تشكيل مي دهد. از آنجا كه بخش صنعت مهم ترين بخش هر اقتصادي است و ميزان وابستگي آن به دانش آموختگان در سطح آموزش عالي بسيار زياد است، ادعاي دو نظريه رقيب با استفاده از داده هاي صنايع ايران در سال هاي 90-1382 به آزمون گذارده مي شود. يافته ها حكايت از اين دارد كه افزايش نسبي شمار تحصيلكرده هاي دانشگاهي به افزايش بهره وري مي انجامد و اين مطلب به طور خاص در مورد سه مقطع كارداني، كارشناسي و كارشناسي ارشد مشاهده مي شود، اما مقطع دكتري تخصصي چنين ارتباطي را نشان نمي دهد.

While the human capital theory introduces higher education as a factor of productivity enhancement of labor force، but، by contrast، the filter theory denies this idea. The former contends that education as a whole phenomenon is an investment in human beings that enhances their productivity. On the other hand، the latter claims that education exclusively in higher levels has no impact on labor productivity because higher education is irrelevant to productive potency. The aim of this paper is to investigate that challenge. Since the industry sector is the most important sector of any economy and its reliance on university graduates is very high، the viewpoint of two opponent theories is tested by using the data on Iranian industries in period 2003-2011. Findings suggest that proportional increase of university graduates leads to higher levels of productivity. This observation is specifically perceived in BA (BS) and MA (MS) levels but not in PhD level.