اثرات مرزي در جريان تجاري گروه هاي كالايي ايران: كاربردي از تصريح غيرخطي

Border Effects in Iranian Trade Flow of Commodity Groups: Application of Nonlinear Specification

يكي از مهم ترين مولفه هاي موثر بر تجارت كالاها، هزينه هاي حمل ونقل است كه اين متغير تحت تاثير فاصله بين كشورهاي مبدا و مقصد و نوع كالايي است كه توسط شبكه بين المللي ترانزيت كالا جابه جا مي شود. اين مطالعه با توجه به تاثير دو متغير نامبرده شده تحت عنوان اثرات مرزي و با بهره گيري از يك الگوي جاذبه غيرخطي، روابط تجاري ايران و 30 شريك برتر تجاري آن را طي سال هاي 1393-1371 با روش حداكثر درست نمايي نماي پوآسون مورد بررسي قرار داده است. نتايج حاكي از اين حقيقت است كه به غير از گروه كالايي بخش سوم (شامل چربي ها و روغن هاي حيواني يا نباتي)، تمامي 20 گروه كالايي ديگر در سه سطح واردات، صادرات و كل تجارت تاثيرپذيري منفي از ناحيه فاصله بين دو كشور را دارا هستند و اثرات مرزي نقش برجسته اي در توضيح الگوي تجاري- كالايي ايران و شركاي تجاري اش دارد. در واردات به ترتيب گروه هاي بيست و يكم (اشياء هنري، اشياء كلكسيون يا عتيقه)، اول (حيوانات زنده، محصولات حيواني) و هفتم (مواد پلاستيكي و كائوچو)، در صادرات به ترتيب گروه هاي اول، دهم (خميرچوب يا ساير مواد اليافي سلولزي، كاغذ يا مقوا براي بازيافت) و دوازدهم (كفش، كلاه، چترآفتابي، عصا، شلاق و تازيانه) و در سطح تجارت كل نيز به ترتيب گروه هاي بيست و يكم، اول و هفتم بيشترين تاثير منفي را از جانب متغير فاصله پذيرفته اند.

Generally، transportation costs are one of the important factors on trade flows. This variable is affected by the distance between countries as well as type of traded goods by international transit network. By using a nonlinear gravity model and Poisson-Pseudo maximum likelihood method، this study tries to investigate the effects of these factors as border effects on Iranian trade flows with its 30 major partners during 1992-2014. The results show that except for third group of goods (animal or vegetable fats and oils)، import، export and total trade of the other 20 groups of goods have been negatively affected by distance between Iran and its partners and border effects have had an important role in this regard. Twenty-first group (Works of art، collector’s pieces and antiques)، first group (live animal and animal products) and seventh group (plastic and rubber) for import flow of goods، first group، tenth group (Pulp of wood or of other fibrous cellulosic material; recovered) and twelfth group (Footwear، headgear، sun umbrellas، walking – sticks، whips، riding - crops) for export flow of goods and finally twenty-first، first and seventh groups for trade flow of goods have respectively been influenced more by distance.