سياست گذاري در مديريت سامانه هاي اگروفارستري موجود در جنگل هاي بانه، زاگرس شمالي

The policy of agroforestry systems in Baneh forest, Northern Zagros

يكي از مهم ترين شكل هاي بهره برداري در جنگل هاي زاگرس سيستم هاي اگروفارستري است. براي انجام پژوهش پيش رو، سامان هاي عرفي گندمان، ميرحسام و كوخ مامو از روستاهاي توابع بخش آرمرده شهرستان بانه در استان كردستان انتخاب شدند. به منظور ارايه سياست ها و برنامه ريزي بهره برداري از كاركردها و خدمات جنگل، پس از شناسايي دست اندركاران (ذي نفعان) و نظرسنجي از آنها، تحليل چهارگانه سوآت شامل: قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهديدها انجام شد. جامعه آماري شامل 12 نفر از جوامع محلي و 18 نفر از كارشناسان خبره و صاحب نظر بود. بر اساس نتايج تحليل سوآت و ماتريس ارزيابي موقعيت و اقدام راهبردي (SPACE matrix) براي هر سه سيستم اگروفارستري، راهبرد مديريتي شناسايي شد. نتايج مقايسه نظرات نقش آفرينان در زمينه سيستم هاي اگروفارستري نشان داد كه جوامع محلي بر اتكا طولاني مدت دام به جنگل (مهم ترين ضعف) و عدم سازگاري با برنامه هاي مديريت رسمي (مهم ترين تهديد) تاكيد داشتند و در مقابل كارشناسان (نقش آفرينان غيرمحلي) بر كاهش امكان استقرار زادآوري دانه زاد (مهم ترين ضعف) و كاهش تنوع گونه هاي گياهي و جانوري (مهم ترين تهديد) تاكيد داشتند. همچنين نقش آفرينان محلي مهم ترين قوت و فرصت سيستم هاي اگروفارستري را به ترتيب پذيرش جوامع محلي و كاهش مهاجرت روستا به شهر عنوان كردند. با تحليل نظرات تمام ذينفعان بوم سازگان، راهبرد مديريتي محافظه كارانه براي سيستم هاي اگروفارستري جنگل- زراعي، جنگل– چرايي و جنگل- چرايي- زراعي پيشنهاد شد. براي اجراي راهبرد مديريتي محافظه كارانه بايد با به كارگيري فرصت ها از نقاط ضعف دوري كرد.

Agroforestry is one of the most important forms of utilization in Zagros forests. In the present study، Gandoman، Mirhesam، and Kokh-e Mamo allotments located in Armardeh region، in Baneh city of Kurdistan province، were selected. Strengths، weaknesses، opportunities، and threats (SWOT) were applied to provide the policy and planning of forest functions and services. SWOT was performed in internal system (strengths and weaknesses) and external system (opportunities and threats). Statistical population included 12 individuals of local people and 18 individuals of experts. According to the results of SWOT and Space Matrix، the appropriate strategy (aggressive، competitive، defensive or conservative) was identified and determined for non-wood products. The results of agroforestry systems indicated that local communities emphasized on long time reliance on forest (the most important weakness) and lack of compatibility with formal management programs (the most important threat)، while experts (non-local communities) emphasized on reduction of high forest reproduction (the most important weakness)، and decrease of biodiversity (the most important threat). In addition، local communities stated that the most important strength and opportunity of agroforestry systems were acceptance of local communities and reduction of rural-urban migration، respectively. Based on all stakeholders’ opinions، conservative management strategy was proposed for agrosilviculture، silvopastoral and agrosilvopastoral. To practice conservative management strategy، the opportunities should be applied and the weaknesses should be vanished.