تغييرات فصلي ذخيره كربن آلي خاك در توده مديريت شده و مديريت نشده راش- ممرز

Seasonal changes of soil organic carbon pool in the managed and unmanaged beech-hornbeam stands

كربن آلي خاك يكي از مهمترين مولفه هاي چرخه جهاني كربن است، بنابراين خاك جنگل ها به عنوان يكي از بزرگترين ذخيره گاه هاي كربن آلي در اكوسيستم خشكي در كنترل غلظت Co2 اتمسفر نقش اساسي دارد. دخالت در اكوسيستم جنگلي در مقطع زماني نامناسب با تغيير در آزادسازي يا جذب كربن در آن، تاثيرات قابل ملاحظه اي بر غلظت Co2 اتمسفر و گرمايش جهاني دارد. اين پژوهش به بررسي تاثير شيوه گزينشي بر تغييرات ذخيره كربن آلي خاك در فصول مختلف در توده هاي آميخته راش- ممرز سري يك طرح جنگل داري دكتر بهرام نيا استان گلستان پرداخت. تغييرات ذخيره كربن آلي خاك از بهمن 1392 به مدت يكسال در چهار توده يك هكتاري (توده بكر پارسل 32 و پارسل هاي 30، 33 و 31 كه به ترتيب 10، هفت و يك سال از دخالت در آن ها مي گذشت) در عمق صفر تا 20 سانتي متري بررسي شد. تغييرات درجه حرارت و رطوبت خاك به عنوان عامل هاي تاثيرگذار بر ذخيره كربن اندازه گيري شدند. براي تعيين تغييرات رطوبت و حرارت خاك در هريك از تيمارها از تجزيه واريانس يك طرفه و براي مقايسه فصلي ذخيره كربن آلي خاك در هر تيمار، از طرح اندازه هاي تكراري استفاده شد. رابطه ذخيره كربن با رطوبت و حرارت خاك با استفاده از ضريب همبستگي پيرسون بررسي شد. نتايج نشان داد كه تغييرات ماهانه رطوبت و حرارت خاك در هر تيمار داراي اختلاف معني داري بود. ذخيره كربن آلي خاك با حرارت و رطوبت خاك نيز همبستگي معني داري را نشان داد. بررسي ذخيره كربن آلي خاك در فصول مختلف، اختلاف معني داري را نشان داد، اما اين اختلاف در تيمارهاي مديريت شده بيشتر مشهود بود. در توده هاي مديريت شده، ذخيره كربن در تابستان كاهش شديدي نسبت به توده شاهد داشت.

Soil organic carbon (SOC) is a major component of global carbon cycle، hence forest soil as one of the major carbon sinks has a key role in the control of atmospheric Co2 concentrations. Consequently، changes of carbon release or uptake by forest ecosystems due to disturbance or management in an unsuitable period can have a considerable impact on atmospheric Co2 concentrations and global warming. In this study، the effect of selection systems were investigated on seasonal changes of soil organic carbon pool (SOCP) in the mixed beech-hornbeam stand in district one of Shastkolate forest، Golestan province. For this purpose، SOCP was determined in depth of 0-20 cm from February of 2014 to February of 2015 in four stands with one hectare area (one in compartment 32 of virgin forest) and three in compartments 30، 33 and 31 in managed forest، in which the last interventions date back to 10، 7 and 1 years ago). Soil temperature and moisture changes were measured through one year as effective factors on SOCP. One-way ANOVA were used to determine soil moisture and temperature variability in each treatment through one year، and seasonal dynamics of SOCP were comprised using repeated measures design (General linear model). The SOCP relationship with soil moisture and temperature were analyzed using Pearson correlation coefficient. Results showed that the monthly changes of soil moisture and temperature had a significant difference in each treatment. SOCP was also significantly correlated with soil moisture and temperature. SOCP difference in different seasons was also significant، which was more obvious in the managed treatments. SOCP showed severe decrease in the managed stands compared to the unmanaged stand in the summer.