اثر تغييرات فصلي بر برخي خصوصيات شيميايي خاك جنگلي (مطالعه موردي: جنگل هاي مريوان)

The effects of seasonal changes on some chemical forest soil properties during one year (Case study: Marivan forests)

خاك يكي از اجزاي مهم اكوسيستم جنگل به شمار مي رود و شناخت كيفيت خاك كه يكي از شاخص هاي آن ويژگي هاي شيميايي و فرآيند تغييرات آن است، مي تواند به عنوان راهنمايي براي تحليل سلامت اكوسيستم جنگل مورد استفاده قرار گيرد. در اين پژوهش با هدف بررسي تاثير تغييرات فصلي بر ويژگي هاي شيميايي خاك سطحي در جنگل هاي مريوان، نمونه برداري در طول يك سال در طي چهار نوبت با فاصله سه ماه (فروردين، تير، مهر و دي) انجام شد. در هر فصل، پنج نمونه تركيبي و در مجموع 20 نمونه برداشت شد. نمونه ها براي اندازه گيري مقدار كربن، نيتروژن، فسفر، اسيديته، هدايت الكتريكي، پتاسيم، كلسيم و منيزيم مورد تجزيه قرار گرفتند. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از تجزيه واريانس يك طرفه و آزمون دانكن انجام شد. براساس يافته هاي اين پژوهش، بيشترين مقدار كربن آلي، نيتروژن كل و فسفر قابل جذب در فصل تابستان به ترتيب 10/70 درصد، 0/59 درصد و 44/70 ميلي گرم بر كيلوگرم و كمترين مقدار آن ها در فصل زمستان به ترتيب 8/01 درصد، 0/20 درصد و 39/05 ميلي گرم بر كيلوگرم بود. درصد كربن آلي و فسفر اختلاف معني داري را در فصل هاي مختلف سال نشان نداد، اما اختلاف مقدار نيتروژن خاك در طي زمان معني دار بود. همچنين، تاثير زمان بر مقدار اسيديته و منيزيوم در سطح اطمينان 99 درصد و بر هدايت الكتريكي و كلسيم در سطح اطمينان 95 درصد معني دار بود، اما تغييرات پتاسيم بسيار اندك بود و اختلاف معني داري را نشان نداد.

Soil is one of the important components of the forest ecosystem and getting knowledge about the chemical properties of soil can be a good guide for analyzing of forest ecosystem health. In this research، soil samples were taken during a year over four times at intervals of three months (March، June، September and December) in order to evaluate the effect of seasonal changes on chemical properties of topsoil in Marivan forests. Five composite soil samples in each season were collected and altogether 20 samples were taken. Soil organic carbon، nitrogen، phosphorus، pH، electrical conductivity، potassium، calcium and magnesium were analyzed in the Lab. Data analysis was conducted using one-way ANOVA and Duncan's multiple range tests. The result of this study showed that the maximum amount of organic carbon، total nitrogen and phosphorous were observed in the summer that was 10.7%، 0.59% and 44.7 ppm، respectively while the least amount were observed in the winter which was 8.01%، 0.2% and 39.05 ppm، respectively. There were no significant differences in organic carbon and phosphorus during year and over seasons، but total soil nitrogen showed statistically significant (p < 01) differences over time. Also pH (p < 0.01)، EC (p < 0.05)، Ca (p < 0.05) and Mg (p < 0.01) showed statistically significant differences over time while changes in the amount of potassium were very low and showed no statistically significant differences over a year.