تحليل تغييرات بارش حوضه ي آبريز هراز با استفاده از روش هاي آماري و تكنيك تحليل طيفي

Analysis of Precipitation Variations of Haraz Watershed Using by Statistical Methods and Spectrum Analysis Technique

شناسايي رفتار بارش از مهم‌ترين اصول برنامه‌ريزي‌هاي محيطي به شمار مي‌رود. چرا كه رفتار بارش در بلندمدت راه را براي برنامه ريزي هاي محلي و منطقه اي هموار مي نمايد. پژوهش پيش رو با هدف پيش‌آگاهي مديريت سيلاب در حوضه ي آبريز هراز واقع در جنوب استان مازندران انجام شده است. بدين منظور از تحليل روند و تكنيك‌ تحليل طيفي استفاده شده است. داده هاي بارش مورد نياز در بازه ي زماني 2007-1951 از پايگاه داده ي بارش آفروديت اخذ شده است. نتايج نشان داد كه ضريب تغييرات بارش در سطح حوضه در ماه‌هاي گرم سال نسبت به دوره ي سرد سال بيشتر بوده است. همچنين با توجه به آماره‌هاي پراكندگي به دست آمده، بزرگ‌ترين خوشه‌هاي بارش در حوضه-ي آبريز هراز در فصل زمستان ايجاد مي‌شوند كه نشان‌دهنده ي نظم نسبي بارش در منطقه ي مورد مطالعه مي‌باشد. تحليل طيفي مشاهدات بارش، حاكي از وجود چرخه‌هاي سينوسي معني‌دار 2-3، 5-3، 5-11 و 11 سال به بالا در منطقه ي مورد مطالعه است. وجود اين چرخه‌ها را مي‌توان به تاثير عوامل كلان‌مقياس جوي- اقيانوسي نسبت داد. شيب خط روند به دست آمده براي بارش سالانه ي حوضه ي آبريز هراز 67/7 ميلي متر بر دهه به دست آمد. مهم‌ترين ساز و كاري كه مي‌توان بر اساس آن با وجود روند افزايشي دما، مقادير مثبت بارش را در حوضه ي آبريز هراز توجيه نمود، ساز و كار «مرطوب‌ترشدن گرم‌تر» است كه بر اساس آن هر چه دماي سطحي منطقه بالاتر باشد، مقدار بارندگي بيشتر است.

Identifying the precipitation behavior is the most important principles in environmental planning. Identification of the precipitation behavior in long term period aggrades the way to local and regional planning. This research aim to advance knowledge ahead flood management and process modeling using spectral analysis techniques based on Aphrodite database output over the period 1951 to 2007 in the catchment area located in the southern part of Mazandaran province. The results showed that the coefficient of variation of precipitation over the basin in the warm months of the year was more than cold period. Also, according to the disperse statistics in the catchment area; the largest clusters are created in winter season that represents the relative order of precipitation in the study area. Spectral analysis of precipitation data has revealed significantly sinusoidal cycles 2-3, 5-3, 5-11 and 11 and older. This cycle can be attributed to the impact of macro-scale Atmospheric-ocean. Trend line slope for annual precipitation was obtained 7.67 mm per decade. Exiting of These cycles can be related to the influence of large scale ocean-climate factors in the study area. Of increasing the role of mechanisms wetter, warmer and wetter wet latest in the basin has revealed. The important mechanism that can be considered for increasing trend accompanied by temperature increasing trend is wet-gets-wetter.