بررسي نوسانات سطح تراز آب زيرزميني دشت تويسركان در دو مقياس نقطه‌اي و منطقه‌اي

Investigation of Ground Water Level Fluctuation at Tuisarkan Plain in Point and Regional Scale

اين پژوهش براي بررسي نوسانات آب زيرزميني 16 ايستگاه پيزومتري در مقياس سالانه و فصلي در دشت تويسركان، در طي دوره ي آماري 1391-1372 انجام گرديده است. بدين منظور جهت تعيين روند نقطه‌اي از روش‌هاي من‌كندال اصلاح شده و تخمينگر سن و براي تعيين روند منطقه‌اي از روش مركب بوت استرپ و متوسط منطقه‌اي من كندال اصلاح شده استفاده گرديد. از آنجايي كه روش من كندال به همبستگي جزيي داده‌ها حساس مي‌باشد براي تعيين وجود همبستگي جزيي بين داده‌ها از روش همبستگي متوالي تاخير - 1 استفاده شد، سپس روش من كندال اصلاح شده براي بررسي روند در داده‌هاي داراي همبستگي جزيي به كار گرفته شد. نتايج نشان داد كه به صورت ايستگاهي و در مقياس سالانه صعودي‌ترين روند مربوط به پيزومتر سرابي با استفاده از هر دو روش من كندال اصلاح شده و سن مي‌باشد و نزولي ترين روند مربوط به ايستگاه پيزومتري چاشخوران با روش MMK و پيزومتر قلعه نو با روش سن مي‌باشد. روند سطح تراز آب زيرزميني با روش من كندال اصلاح شده در مقياس فصلي داراي 25/6 درصد روند مثبت معني دار و 31/70 درصد روند منفي معني دار و 44/23 درصد بدون روند مي‌باشد و با روش تخمين‌گر سن در مقياس فصلي 94/10 درصد داراي روند مثبت معني دار و 06/89 درصد داراي روند نزولي معني‌دار مي‌باشد. تحليل روند منطقه‌اي نشان دهنده ي روند رو به افت سطح تراز آب زيرزميني دشت است. با توجه به نتايج به دست آمده از اين پژوهش روند تغييرات سطح آب زيرزميني منطقه ي مورد مطالعه منفي مي‌باشد. اگر بهره برداري از منابع آب زيرزميني در منطقه ي مورد مطالعه به شكل كنوني ادامه يابد، بحران‌هاي اجتماعي و اقتصادي مي‌تواند در منطقه شكل بگيرد. با توجه به نتايج اين پژوهش بايد نسبت به كنترل برداشت از منابع آب‌هاي زيرزميني اقدام و سطح آب زيرزميني با افزايش راندمان آبياري و تغذيه ي مصنوعي افزايش خواهد يافت.

Investigation of groundwater plays an important role in sustainable management of water resources in each region. The aim of this research was to study the variation of groundwater in 16 piezometric stations at the Tuisarkan Plain, for the period of 1372-1391. To reach the purpose, the at-site trends were detected using the modified Mann-Kendall test and the Sen’s Slope Estimator method; and the regional trend was identified employing the Regional Average Modified Mann-Kendall bootstrap approach. Since the Mann-Kendall test is sensitive to autocorrelation of data, before applying the Mann-Kendall test, the autocorrelation of data was checked applying the Lag-1 serial correlation method. Then the Modified Mann-Kendall test was used on the autocorrelated data. The findings at-site scale showed that, on annual scale, the Sarabi station experienced the most upward trend using both methods, while Chashkoran station and Ghalehno station experienced the lowest downward trends applying the Modified Mann-Kendall test and Sen’s Slope Estimator, respectively. Analysis of regionally trends shows decreasing in the ground water level of the plain. According to the obtained results from the present research, the changes trend of the region ground water level is negative. If the exploitation from ground water resources continues in the present from, social and economic crisis can be formed. According to the results of this research, it is necessary to control the ground water exploitation and ground water level will be increased by increasing agricultural water efficiency and artificial recharge.