شناسايي و رتبه‌بندي عوامل مرتبط با مكان‌يابي دهكده‌هاي سلامت: مطالعه موردي استان اصفهان

Identification and Ranking the Criteria Related to Location Decisions of Health Villages: A Case Study in Isfahan, Iran

مقدمه: امروزه گردشگري سلامت يكي از رو به رشدترين و پرسودترين گونه‌هاي گردشگري به شمار مي‌رود كه جذب گردشگران در اين حوزه را به چالشي‌ اساسي براي مديران و تصميم‌گيران تبديل كرده است. يكي از كاربردي‌ترين روش‌ها جهت جذب گردشگران سلامت، ايجاد دهكده‌هاي سلامت با مزيت‌هاي گوناگون رقابتي مي‌باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسايي و رتبه‌بندي عوامل مرتبط با مكان‌يابي دهكده‌هاي سلامت در سطح استان اصفهان بود. روش بررسي: اين مطالعه به روش توصيفي- تحليلي انجام شد. در ابتدا از طريق مطالعات ميداني، بررسي ادبيات پژوهش و به‌ كارگيري نظرات خبرگان، معيارها و زيرمعيارهاي تاثيرگذار بر مكان‌يابي دهكده‌هاي سلامت شناسايي‌ گرديد. پس از شناسايي معيارها و زيرمعيارهاي نهايي، پرسش‌نامه مقايسات زوجي طراحي شد و خبرگان در حوزه مربوط آن را تكميل نمودند. در نهايت، رتبه‌بندي معيارها با استفاده از فرايند تحليل سلسله مراتبي AHP (Analytic Hierarchy Process) صورت گرفت. يافته‌ها: از ديدگاه خبرگان، 22 زيرمعيار در قالب شش معيار اصلي «چشم‌انداز طبيعي، توپوگرافي، اقليم، اقتصادي، درماني و كالبدي» بر مكان‌يابي دهكده‌هاي سلامت تاثيرگذار بود. بر اساس امتيازات لحاظ شده توسط پاسخ ‌دهندگان، عوامل چشم‌انداز طبيعي با وزن 65/28 درصد، عوامل درماني با 86/23 درصد و عوامل اقليمي با 87/16 درصد، به ترتيب مهم‌ترين عوامل مرتبط با مكان‌يابي دهكده‌هاي سلامت در استان اصفهان را به خود اختصاص دادند. نتيجه‌گيري: علاوه بر سهم بالاي استان اصفهان از ساير حوزه‌هاي گردشگري، تمركز بر مكان‌يابي و توسعه دهكده‌هاي سلامت مبتني بر عوامل شناسايي ‌شده در پژوهش حاضر، مي‌تواند مزيت رقابتي جديدي را براي اين استان در صنعت گردشگري ايجاد نمايد.

Introduction: Today, health tourism is one of the fastest-growing and most lucrative forms of tourism, which has turned attracting tourists into a crucial challenge for managers and decision makers. One of the most applicable methods for attracting health tourists is creating tourist villages owning various competitive advantages. This study aims to identify and rank the criteria affecting the locations decisions of health villages in Isfahan province, Iran. Methods: This was a descriptive-analytical study. First, all criteria and sub-criteria affecting the locations decisions of health villages were identified using field study, literature survey, and experts’ opinions. Then, the pairwise comparison questionnaire was designed and a panel of experts and practitioners in the field were invited to complete the questionnaire. Finally, using analytic hierarchy process method, the ranking of criteria was created. Results: Based on the experts’ opinions, 22 sub-criteria affecting the locations decisions of health villages were identified and categorized under 6 main criteria of natural, topographic, climatic, economic, health, and skeletal factors. Subsequently, based on the participants’ opinions, natural landscape factors with 28.65%, health factors with 23.86% and climate factors with 16.87% were identified as the most important factors related to the location decisions of health villages in Isfahan. Conclusion: In addition to the large share of Isfahan province in tourism fields, concentrating on location decisions and development of health villages based on the criteria identified in this study may provide a new competitive advantage for Isfahan within the tourism industry. Keywords: Medical Tourism; Health Village; Analytic Hierarchy Process; Case Study