كليدواژه :
دايانويا , ميتوس , ساختار دوري و ديالكتيكي اسطوره , اسطوره‌شناسي , اصل جابه‌جايي
چكيده فارسي :
فراي با الهام از نگرش‌هاي اسطوره‌شناختي كاسيرر و الياده و با به‌كارگيري ديدگاه‌هاي فريزر و فرويد و از سويي ديگر با پي‌گيري آراي منتقدان حلقه نقد نو به ديدگاهي ژرف در باب ساختار دوري و ديالكتيكي اسطوره نايل شد كه به موجب آن شكل‌گيري اسطوره محصول دو سازوكار متفاوت به شمار مي‌رود: گرايش اسطوره به نقل روايت در نظام دوري؛ و جهت‌گيري اسطوره به سمت ساختارهاي كلامي خودايستا. فراي اين سازوكار دوم را ذيل وجه مضمون‌مدار اسطوره بررسي مي‌كند و معتقد است دايانويا يا معنا ساختار ديالكتيكي اسطوره است كه از طريق پيكره‌بندي، در‌هم‌تنيدگي و امتزاج تصاوير شكل مي‌گيرد. با اين همه، در قريب‌به‌اتفاق پژوهش‌هايي كه به موضع نظري فراي مي‌پردازند مبحث دايانويا عمدتاً مغفول مانده‌است. به اين ترتيب، هدف از انجام اين پژوهش آن است كه با استخدام روش توصيفي-تحليلي مباني نظري فراي را در اين باره نقد و بررسي كند و ضمن توجه به خاستگاه‌هاي نظري وي، سازوكار دروني دايانويا نيز تحليل شود. در اين بررسي مشخص مي‌شود كه دايانوياي اسطوره با وجوه هيروگليفي، هيراتيكي و دموتيكيِ بيان متلازم است و گذار اسطوره به سوي رُمانس، حماسه و نهايتاً تاريخ به واسطه عملكرد اصل جابه‌جايي ممكن مي‌شود. در اين گذار، اسطوره نامتبدل در نهايت به وجه واقع‌گراي ناتورآليستي روي مي‌‌آورد و اسطوره اگرچه پوشيده و نهفته مي‌ماند اما هرگز از ميان نمي‌رود. بنابراين، به زعم فراي حتي آثاري كه اساساً با رويكرد تاريخي نگاشته شده‌اند اين قابليت را دارند كه از طريق قرايت اسطوره‌شناختي تجزيه و تحليل شوند.
چكيده لاتين :
Inspired by Cassirer’s and Eliadeh’s mythological insights and employing Fraser’s and Freud’s views as well as New Critical ideas, Northrop Frye gained deep insights into the cyclical and dialectical structure of myths. In his view, the formation of a myth is considered to be the outcome of two different functions: the tendency of the myth to present narratives in a cyclical system, and its movement toward self-sufficient verbal structures. Frye studies the latter function under myth’s theme-centred aspect and believes that dianoia, or meaning, is myth’s dialectical structure which is formed as a result of the formulation, interpenetration and interconnection of images. Nonetheless, the concept of dianoia has, so far, been overlooked in the majority of the studies on Frye’s theoretical position. Therefore, employing a descriptive-analytical method, the present article aims to investigate Frye’s theories in this regard and, concentrating on his theoretical origins, analyse dianoia’s internal function. This study will demonstrate that dianoia is associated with the hieroglyphic, hieratic and demotic aspects of speech, and that the transition from the myth to romance, epic and, ultimately, history is made possible due to the function of the paradigmatic axis. In this transition, the untransformed myth finally moves toward naturalism’s realistic dimension and the myth, though hidden and dormant, does not disappear at all. Thus, according to Frye, even those works that have been written by adopting a basically historical approach, have the potential to be examined and analysed through a mythological reading.
