تاثير شدت نور نسبي و موقعيت مكاني روشنه بر ويژگيهاي كمي و كيفي تجديد حيات طبيعي بلندمازو در جنگل لوه استان گلستان

Impact of light and position in gap on quantitative and qualitative characteristics of oak (Quercus castaneifolia C.A.M) seedlings in Loveh, Gorgan

بلندمازو ) Quercus castaneifolia ( از مهمترين گونههاي صنعتي شمال ايران و قفقاز بهشمار ميآيد پرورش تودههاي جنگلي نياز به شناخت دقيق از سرشت طبيعي گونهها و نحوه استقرار، رقابت و غلبه آنها در اكوسيستم منطقه دارد. نور مهمترين عامل اكولوژيكي است كه در عمليات پرورش جنگل تغيير داده ميشود تا كميت و كيفيت نهالها و درختان بهبود يابد. هدف از اين پژوهش بررسي شدتهاي مختلف نور، جهت دستيابي به بهترين شرايط نوري است تا در كنار افزايش خصوصيات كمي نهالهاي بلندمازو، مشخصههاي كيفي آنها هم بهبود يابد. به اين منظور 12 روشنه طبيعي با ابعاد - مختلف در توده بلوط ممرز در جنگل لوه استان گلستان انتخاب شد و در هر روشنه 1 ميكروپلات 4 متر مربعي تعبيه شد. جهت اندازهگيري شدت نور نسبي در هر ميكروپلات از دوربين مجهز به عدسي چشم ماهي استفاده شد و عكسها توسط نرمافزار GLA تجزيه و تحليل شدند. ويژگيهاي كمي )قطر يقه، ارتفاع، طول نوشاخه و عرض تاج( و ويژگيهاي كيفي )شاخه دواني، فرم ساقه، تقارن تاج، شادابي و سلامتي( نهالها برداشت شد. نتايج نشان داد كه متوسط شدت نور نسبي در ميكروپلاتها 1/9 درصد در زير تاج پوشش تا 7/31 درصد در مركز روشنه نوسان داشت. بيشترين مقدار متوسط رويش ارتفاعي سالانه نهالها (2/1 ±7/8 سانتي متر)در سطوح متوسط روشنه ) 222 تا 522 مترمربع(اندازهگيري شد. فراواني نسبي نهالهاي بلندمازو در سطوح متوسط نسبت به سطوح كوچك )كمتر از 222 مترمربع( و بزرگ )بيشتر از 522 مترمربع( بيشتر بود. متوسط شدت نور نسبي در روشنه با سطوح 22 درصد تعيين شد. نتايج نشان دادند كه نهالهاي بلندمازو عليرغم معروف /2±7/ متوسط معادل 1 بودن به نورپسندي، در مراحل اوليه رشد تا حدودي نياز به سايه دارند و نبايد در مقابل تابش شديد آفتاب قرار بگيرند. در نتيجه، روشنه متوسط ميتواند موجب بهبود ويژگيهاي كمي و كيفي نهالهاي بلندمازو شود.

Chestnut leaved oak (Quercus castaneifolia C.A.M) is one of the most commercial tree species in the Hyrcanian forests of Iran and Caucasus. Having a good knowledge of tree species habitat is essential for silvicultural intervention and treatments of different forest stands. Light has been accepted as one the important ecological factors which can be altered within silvicultural intervention that could affect the tree and wood quality. This paper aimed to study the impact of light on oak seedlings within different gap sizes and position within the gap. For this purpose, 10 gaps were selected in the Loveh oak stands, near Gorgan in eastern Hyrcanian region. Nine microplots, each 4 m2, were laid out from the gap center to the gap edge and under the mariginal tree in four directions. Hemispherical photos were taken over each microplot and the data were analysed with GLA. Quantitative (collar diameter, height, shoot length and crown width) and qualitative (mode of branching, stem form, crown shape, vitality and health) characteristics of seedligs were measured or assassed and were then analysed by SPSS and EXCEL softwares. Results showed that mean realtive light intensity varied between 9.1% under the mariginal trees and 31.7% in the gap center. The maximum of mean annual height increment of seedlings (8.7±1.2 cm) was measured in the medium gap size (200 to 500 m2). The prportion of oak seedlings at the medium gap sizes was higher than in small ( < 200 m2) and large ( > 500 m2) gaps. The average relative light intensity at the medium gap size was computed about 20.1±7.1 %. Resultes indicate that despite categorizing chestnut leaved oak as a light demanding tree, itʹs seedlings need shadow in the early stages. Therefore medium gap size could be introduced to achieve better quantitative and qualitative results.