رتبه‌بندي مشاغل در كارگاه هاي بلندمرتبه‌سازي ازنظر فرهنگ ايمني با استفاده از مدل FTOPSIS-FAHP

Ranking occupations in high-rise construction workshops from the view point of safety culture using FTOPSIS-FAHP model

مقدمه: ایمنی در كارگاه های ساختمانی نه‌تنها نیازمند اجرای قوانین و دستورالعمل های اجرایی است، بلكه نیازمند وجود فرهنگ ایمنی در كلیه افراد شاغل در كارگاه ها می باشد. فرهنگ ایمنی عاملی است كه به‌موجب آن تمامی كاركنان، متعهد می شوند تا سهم مثبتی در ایمنی خود و همكارانشان داشته باشند. ازاین‌رو هدف از این مطالعه، شناسایی عوامل فرهنگ ایمنی و رتبه‏بندی مشاغل در كارگاه ها ازنظر فرهنگ ایمنی به‌منظور فراهم آوردن زمینه بهبود وضعیت ایمنی و ارتقای فرهنگ ایمنی در پروژه های بلندمرتبه‌سازی است. روش كار: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، ابتدا معیارهای فرهنگ ایمنی در پروژه های ساختمانی از طریق مطالعه ادبیات موضوع شناسایی شد. سپس 8 معیار فرهنگ ایمنی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی وزن دهی و درنهایت با استفاده از روش تاپسیس فازی، ده شغل مختلف كارگاه های بلندمرتبه‌سازی ازنقطه‌نظر فرهنگ ایمنی، رتبه‌بندی گردیدند. یافته ها: نتایج رتبه‌بندی معیارها نشان داد كه مهم‌ترین معیارها، نگرش ایمنی، نظارت بر ایمنی، سیاست سازمان و آموزش ایمنی می‌باشند. هم‌چنین در پروژه های بلندمرتبه‌سازی، مشاغل سرپرست كارگاه و ناظر، بالاترین فرهنگ ایمنی را به خود اختصاص داده و كارگران ساده از این نظر در پایین‌ترین سطح قرار دارند. نتیجه گیری: در این مطالعه، پس از ارزیابی فرهنگ ایمنی مشاغل مختلف ساختمانی با روش تركیبی  FTOPSIS-FAHP، نتایج با تحقیقات قبلی مقایسه شد و مشخص گردید كه یافته‌ها با نتایج پژوهش‌های پیشین هم‌خوانی قابل‌قبولی دارد. از سوی دیگر پایین بودن فرهنگ ایمنی كارگران ساده ساختمانی در بین مشاغل، نشان‌گر ضعف در آموزش و نگرش ایمنی است. لذا به‌منظور ایجاد یك فرهنگ ایمنی مثبت در كارگران، باید روی عواملی ازجمله نظارت بیش‌تر و آموزش ایمنی سرمایه‌گذاری نمود.

Introduction: Safety in construction needs not only operating the executive laws and instructions but also the safety culture of all the workers in workshops. Safety culture is a factor by which all the workers are committed to having a positive share in the safety of their coworkers and themselves. Therefore, the aim of this study is identification of safety culture factors and ranking occupations in jobsites in order to improve the safety condition and promote the safety culture of high-rise projects. Material and Method: In this descriptive-analytical study, first, safety culture criteria in construction projects are identified by a literature review. Then, 8 factors of safety culture are weighted using fuzzy analytic hierarchy process. Finally, 10 different occupations in high-rise workshops are ranked from the point of view of safety culture using fuzzy TOPSIS method.   Result: Results of ranking the criteria show that the most important criteria are safety attitude, supervision, policy of organization and safety training. Moreover, in high-rise construction the site superintendent and supervisor occupations have the highest and laborers have the lowest safety culture. Conclusion: In this study, after evaluating different construction occupations by hybrid FTOPSIS-FAHP method, the results are compared with the results of previous researches. Here, it was found that the findings are consistent with previous studies. On the other hand, low level of safety culture of construction laborers among the investigated occupations shows weakness in safety training and attitude; hence, the factors such as more safety supervision and training must be considered in order to create a positive safety culture for the workers.