عوامل موثر بر فشار بازار ارز در ايران: در چارچوب الگوي ماركوف- سوييچينگ با احتمال انتقال متغير

Affecting Factors on Exchange Market Pressure in Iran by the Markov Switching Model with Time Varying Transition Probability

هدف اصلي اين مطالعه، بررسي عوامل موثر بر فشار بازار ارز در اقتصاد ايران است. براي اين منظور از مدل ماركوف سوييچينگ با احتمال انتقال متغير در طي زمان استفاده شده است. به‌طوري كه ابتدا رفتار نرخ ارز با استفاده از الگوي ماركوف سويچينگ تك متغيره با احتمال انتقال ثابت طي دوره‌ي زماني 93-1363 برآورد شده و سپس عوامل موثر بر فشار بازار ارز در چارچوب احتمال انتقالات متغير در طي زمان مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. نتايج نشان مي دهد كه رفتار نرخ ارز با دو رژيم تقويت و تضعيف ارزش پول ملي با تلاطم بالا و پايين قابل ارزيابي است و ذخاير ارزي بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران، تورم و درآمدهاي نفتي به‌عنوان متغيرهاي موثر بر فشار بازار ارز در اقتصاد ايران مي باشند. بدين صورت كه تغييرات ذخاير ارزي، احتمال ماندن در رژيم تضعيف ارزش پول ملي را، كاهش و احتمال گذار از رژيم تقويت به رژيم تضعيف را افزايش مي دهد. همچنين افزايش تورم احتمال ماندن در رژيم تضعيف و احتمال گذار از تقويت به تضعيف را افزايش مي دهد. يعني با افزايش نرخ تورم، ارزش پول ملي كاهش يافته و بر فشار بازار ارز افزوده مي شود. همچنين نتايج نشان مي دهد كه افزايش درآمدهاي نفتي از طريق افزايش درآمدهاي ارزي بانك مركزي موجب افزايش مداخله بانك مركزي در بازار ارز و تقويت ارزش پول ملي شده كه با افزايش احتمال گذار به رژيم تقويت ارزش پول ملي و كاهش فشار نرخ ارز همراه شده است. طبقه بندي JEL: F31، E58، E52، C34

The main purpose of this study was to investigate the factors affecting on exchange market pressure in Iranʹs economy. For this purpose, we used Markov switching model with time varying transition probability. At first we estimated behavior of exchange rate using single variable markov swiching model with fixed transmission probability during the period of time 1984-2014 and then analyzed affecting factors on exchange market pressure within framework of possibility of changing transfers during time. Results shows that behavior of exchange rate within framework of two regimes of appreciation and depreciation of currency with high and low volatility can be assessed, and foreign exchange reserves of Central Bank, inflation rate and oil revenues are effective variables on exchange market pressure in Iranʹs economy. In this sense, changes of exchange reserves reduce the probability of staying in depreciation regime of national currency value and increase probability of transition from appreciation regime to depreciation regime. Increase in inflation increases the probability of staying in depreciation regime and transition from appreciation regime to depreciation regime. i.e with increasing of inflation, value of national currency is reduced and pressure added on exchange market. Also results shows that increasing of oil exports lead to increase Central Bank intervention in exchange market and and increase transition probability of appreciation regime and reduce the burden of exchange rate. JEL Classification: F31, E58, E52, C34