بررسي عوامل موثر در تخريب درختان بنه در مناطق خشك و نيمه‌خشك

Factors affecting pistachio tree destruction in arid and semi-arid regions

درخت بنهاز بعد جاذبه‌هاي طبيعي، اكوتوريسم، حفظ آب‌ و خاك، كنترل سيل، تامين علوفه دام‌هاي اهلي و وحشي، توليد بذر و صمغ، نقش بسيار مهمي در مناطق خشك و نيمه‌خشك ايفا مي‌كند. در دهه‌هاي اخير، عوامل متعددي باعث تخريب اين ‌گونه شده است. يكي از عوامل اصلي تخريب جنگل‌هاي بنه، گرفتن پوست تنه آن‌ها توسط تشي (Histrix indica) است. شناخت عوامل موثر در شدت تخريب اين آفت به‌منظور ارايه راهكارهاي مناسب و علمي، امري ضروري و اجتناب‌ناپذير است. هدف از تحقيق حاضر، بررسي مهم‌ترين عوامل موثر در ميزان تخريب پوست تنه اين درخت توسط تشي و نقش آن در افزايش خطر انقراض اين‌ گونه جنگلي در مناطق خشك و نيمه‌خشك است. بدين منظور، پس از بررسي بنه‌زارهاي تحت خطر كه پوست تنه آن‌ها توسط تشي گرفته‌ شده است. قطعه‌‌اي از جنگل‌ بنه به مساحت حدود 200 هكتار در منطقه چهارگنبد سيرجان انتخاب شد. در اين قطعه، 50 اصله درخت بنه به‌صورت تصادفي انتخاب شد و خسارت وارده توسط تشي به آن‌ها ارزيابي گرديد. به‌منظور مقايسه ميانگين‌ها از آزمون كمترين اختلاف معني‌دار استفاده شد. نتايج نشان داد سن درختان در ميزان گرفتگي پوست تنه آن‌ها در سطح يك درصد معني‌دار است. ميزان تخريب در درختان جوان 2/5 برابر بيش از درختان مسن است.

Pistachio trees (Pistacia) play combined roles in ecotourism, conservation of soil and water, flood control, forage production for domestic and wild animals and resin and seed production in arid and semi-arid areas. It is very important to protect this species but, in recent decades, several factors have caused damaged to these trees. One of the most important factors of Pistacia forest destruction is the stripping of bark from the trunks by Hystrix indica. Knowing the factors affecting the intensity of damage caused by this pest is necessary for providing proper and scientific solutions. The purpose of this study was to identifiy the most effective and important factors on damage to Pistacia bark and the role of Hystrix indica in the extinction of this species in arid and semi-arid areas. After investigating a critical Pistacia forest in which tree bark has been stripped by Hystrix indica, a 200 ha area of the Pistacia forest was selected in Chahar Gonbad of Sirjan. In this segment, 50 Pistacia trees were randomly selected and damage was evaluated. The least significant difference test was used to measure variation in the results. The results showed that the effect of the age of the trees on the stripping of the bark was significant at the 1% level. The destruction of young trees was 2.5-fold greater than on older trees.