بررسي تاثير آموزش نظريه محور بر رفتار خودآزمايي پستان در زنان مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتي- درماني جنوب تهران

Effectiveness of a theory-based educational intervention on breast self-exam behavior in women who referred to health care centers

مقدمه: پيش‌بيني مي‌شود كه تا سال 2020 موارد ابتلاي جديد به انواع سرطان 50 درصد افزايش يابد. يكي از سرطان‌ها كه سلامت زنان و مردان را به خطر مي‌اندازد، سرطان پستان است كه شايع‌ترين سرطان در بين زنان و دومين عامل مرگ‌ومير ناشي از سرطان در زنان دنيا است. امروزه انجام آزمونهاي تشخيصي و معاينات، مي‌توانند نقش بسزايي در تشخيص سرطان‌ها بخصوص سرطان پستان در مراحل ابتدايي داشته باشد. هدف اين پژوهش تعيين تاثير آموزش نظريه محور بر رفتار خودآزمايي پستان در زنان است. مواد و روش كار: تحقيق حاضر يك مطالعه از نوع نيمه تجربي قبل و بعد با گروه شاهد، شامل زنان مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتي-درماني جنوب تهران، در سال 96-1395 بود. با توجه به معيارهاي ورود به مطالعه نمونه‌ها به روش تصادفي ساده در دو گروه 47 نفري آزمون و 47 نفري شاهد قرار گرفتند. ابزار گردآوري داده‌ها در اين مطالعه پرسشنامه پژوهشگر ساخته مبتني بر سازه هاي الگوي باور سلامت كه در گروه آزمون و شاهد توزيع گرديد و پس از انجام پيش‌آزمون بر اساس نتايج آن مداخله آموزشي در گروه آزمون در 4 جلسه به مدت 45 دقيقه انجام شد. تجزيه و تحليل با استفاده از آزمونهاي آماري كاي اسكوير، تي زوجي، تي مستقل، مك نمار و ويلكاكسون انجام شد. به منظور تجزيه وتحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS ويرايش 23 استفاده گرديد. يافته ها: در اين مطالعه ميانگين نمرات تمام سازه‌هاي الگوي باور سلامت به‌جز منافع درك شده در گروه آزمون، بعد از آموزش در مقايسه با گروه شاهد اختلاف معني‌دار نشان داد. بحث و نتيجه گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد كه مداخله آموزشي بر اساس سازه‌هاي الگوي باور سلامت بر رفتار خودآزمايي پستان در زنان تاثير داشته است، بدين رو به آموزش مبتني بر اين الگو پيشنهاد مي‌شود.

Objective: The purpose of this study was to assess the effectiveness of a theory-based educational intervention on womenʹs breast self-examination behavior. Methods: This was a semi-experimental study on sample of women referring to health care centers in southern Tehran in 2017. Simple random sampling was applied and 47 women assigned to intervention group and 47 women assigned to control group. The intervention group received 4 educational sessions each lasting for 45 minutes. Pre- and post-intervention data were collected by a self-designed questionnaire based on the Health Belief Model constructs. For statistical analysis, chi-square, paired t-test, independent t-test, McNemar and Wilcoxon tests were used. Data was analyzed using SPSS ver. 23. Results: The mean scores of all constructs of health belief model, with the exception of the perceived benefits in the experimental group, were significantly better than the control group. Conclusion: The results of this study showed that the educational intervention based on health belief model has could influence breast self-examination behavior in women.