عقلانيت استراتژيك چين و روابط دفاعي - امنيتي با ايران

روابط ايران با جمهوري خلق چين در دوران بعد از انقلاب اسلامي، يكي از پرنوسان‌ترين حوزه‌هاي روابط خارجي ايران بوده است. نياز ايران به توسعه روابط نظامي و دفاعي با چين و همزمان نگاه چين به ايران به عنوان بازار كالاهاي نظامي و كنش‌گري متنفذ در عرصه منطقه‌اي، باعث شده تا روابط دو كشور در اين حوزه توسعه يابد. اما اين گسترش روابط هيچ‌گاه روندي ثابت نداشته است. اين مقاله با تاكيد بر دوره زماني بعد از انقلاب اسلامي تا سال 2013 و نقش عقلانيت استراتژيك چين در شكل‌گيري چنين رابطه‌اي، سعي در ارايه پاسخ به اين پرسش دارد كه عقلانيت استراتژيك چين چگونه روابط دفاعي – امنيتي اين كشور با ايران را متاثر كرده است؟ يافته‌هاي اين مقاله با استفاده از روش توصيفي-تبييني نشان مي‌دهند كه وجود عقلانيت استراتژيك سه‌گانه مايوييستي، جهان‌گرا و پراگماتيستي در سياست دفاعي– امنيتي جمهوري خلق چين، باعث شده است تا روابط دو كشور در اين حوزه با فراز و نشيب همراه شود. هر نوع از عقلانيت در دوره‌اي خاص بر سياست‌گذاري چين حاكم شده و رفتار خاصي را بر آن تحميل كرده است. اگر تفوق عقلانيت مايوييستي در سپهر دفاعي چين منجر به همكاري‌هاي عمده اين كشور با ايران شده، اما افزايش قدرت عقلانيت جهان‌گرا و پراگماتيستي در دو دهه اخير باعث شده است تا رويكرد چين در قبال روابط دفاعي– امنيتي با ايران محتاطانه شده و بعضاً با نوسان همراه شود.