شيوه‌هاي شخصيت‌پردازي غيرمستقيم (كنش، گفتار و نامگذاري) در رمان «زقاق‌المدقّ» اثر نجيب محفوظ

A Study of Character Element and Indirect Characterization Methods in Najib Mahfouz “Zoqhq Almadaq” Novel

نجیب محفوظ از جمله نویسندگان موفق عرب زبان است كه در سال 1988میلادی به اخذ جایزة نوبل ادبی نائل گردید. زقاق­المدق از مشهورترین رمان­های او محسوب می­شود كه در آن با دستمایه قراردادن رویدادهای محله‌ای به نام "زقاق مدق" بصورتی نمادین به بیان اوضاع و شرایط ناگوار اجتماعی و اقتصادی طبقه متوسط و پایین مصر در سال­های پایانی جنگ جهانی دوم و سلطة استعمار انگلیس بر این كشور می­پردازد. نجیب محفوظ، تمام مؤلفه­های داستانی را در این اثرش بكار گرفته است. در این بین، پردازش عنصر شخصیت از بنیادی­ترین ساختمایه­ها قلمداد می­گردد. در همین راستا و برای فرایافت این مدعا و تأیید درستی آن، جستار پیش روی برآن است تا به بررسی و تحلیل شخصیت­های رمان، اعم از فرعی و اصلی، ایستا و پویا، مثبت و منفی، راضی و ناراضی و شیوة شخصیت­پردازی غیرمستقیم (كنش، گفتار و نامگذاری) در آن بپردازد. نتایج پژوهش حاكی از آن است كه، شخصیت­های این داستان، غالبا ایستا و نمونه واقعی افرادی هستند كه در جامعة مصر زندگی می‌كنند. در پردازش شخصیت­ها اگرچه نویسنده از تمام شیوه­ها استفاده كرده، اما بیشتر به شخصیت‌پردازی از طریق گفتگو و نامگذاری اشخاص اعتنا داشته است.

Najib Mahfouz is one of the prominent writers of Arabic fiction who was awarded the Nobel Prize in literature in 1988. Kuche Madq is one of his most famous novels. Using events in a quarter called Madaq, he symbolically portrayed the difficult social and economic conditions of Egypt lower and middle-class people during the final years of World War II (1944-1945) and the British domination on the country. Najib Mahfouz has used all the fiction elements among which characterization is a key theme. In this study, the author tries to analyze the characters of the novel - minor and major, static and dynamic- among fiction elements, through the indirect characterization techniques (act, speech and labeling).  The results indicate that the characters in this story are the real examples of people living in Egypt. Although the writer has used all characterization methods, he has mostly concentrated his attention on characterization via dialogue and naming.