جايگاه صنعت در اقتصاد ايران از عصر صفوي تا كنون

Historical Analysis of the Situation of Industry in Iran

هدف پژوهش حاضر اين است كه جايگاه صنعت را در ايران در دوره هاي مختلف تاريخي مورد بررسي قرار دهد. براساس يافته هاي تحقيق، قبل از شكل گيري انقلاب صنعتي، ايران در دوره صفويه گام هاي بلندي به ويژه در صنعت نساجي برداشته بود اما در دوران افشاريه و زنديه، پيشرفتي در فعاليت هاي صنعتي در ايران به وجود نيامد. در دوره قاجاريه كه كارآمدي آشكار اقتصاد صنعتي انگلستان باعث شده بود كشورهاي مختلف به دنبال تكرار تجربه انگلستان باشند، اقداماتي در گسترش صنعت در حوزه هاي مختلف اتفاق افتاد، اما ايران در اين دوره اساساً فاقد سياستي مشخص در صنعتي شدن بود و مقدار ناچيزي از توليد ناخالص داخلي آن از فعاليت هاي صنعتي به دست مي آمد. در دوره پهلوي، اولين قدم هاي واقعي در جهت صنعتي كردن ايران برداشته شد و سرمايه گذاري هاي كلاني در بخش صنعت صورت گرفت. اين روند در دوره جمهوري اسلامي نيز تداوم يافت و سهم صنعت از توليد ناخالص داخلي و اشتغال، به ميزان زيادي افزايش پيدا كرد. اما صنعت ايران در دو دوره اخير اساساً مصرفي، وابسته به درآمدهاي نفت و فاقد رقابت پذيري در عرصه بين المللي بوده است.

The purpose of this study is to investigate the situation of industry in different historical periods in Iran. Based on the findings، before the industrial revolution، Iran in Safavids dynasty had taken great strides، especially in the textile industry but during the Afsharid and Zand، there was no improvement in the industrial activities in Iran. During the Qajar era that the efficiency of the Britain's industrial economy had been apparent different countries were looking to replicate the experience in England، Some measures for expansion of various fields of industry occurred. But Iran had no a clear policy for industrialization and a negligible amount of the gross domestic product was obtained by industrial activities. In the Pahlavi period، the first real steps for industrialization of Iran were taken and substantial investments in the industrial sector took place. This trend continued during the Islamic Republic and the share of industry in GDP and employment، significantly increased. But the industry in two recent periods is consumer، dependent on oil incomes and the lack of competitiveness in the international arena.