تأثير عوامل ساختاري بر ارتباطات علمي و توليدات علمي دانشگاه‌هاي ايران

The Structural Factors Affecting the Scholarly Communication and Scientfic Products in Iran’s Universities

ارتباطات علمي يكي از مفاهيم اساسي در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسي است كه مورد توجه دانشگاه‌ها بوده و نقش مهمي در توسعه علمي دارد. موضوع ارتباطات علمي دامنه گسترده‌اي را شامل مي‌شود به نظر مي‌رسد عواملي چندي مي‌تواند بر آن مؤثر باشد كه در اين ميان شايسته بررسي هستند. از اين رو پژوهش حاضر به شناسايي عوامل اثرگذار ساختاري بر ارتباطات و توليدات علمي اعضاي هيأت علمي در دانشگاه‌هاي ايران مي پردازد. روش‌شناسي: روش پژوهش حاضر پيمايشي- تحليلي است. جامعه آماري پژوهش شامل اعضاي هيأت علمي دانشگاه‌هاي كشور است كه با استفاده از جدول كرجسي و مورگان به روش نمونه‌گيري طبقه‌اي متناسب و پس از غربال‌گري داده‌ها بر روي پرسشنامه‌ها تعداد ۳۷۸ نفر به‌عنوان حجم نمونه مشخص گرديد. گردآوري اطلاعات از طريق پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. جهت روايي صوري پرسشنامه ابتدا آن را در اختيار ۲۵ نفر از اعضاي هيأت علمي صاحب نظر قرار گرفت و بر پايه نظر آنان، همچنين بر پايه نتايج حاصل از تحليل عاملي تعدادي از گويه‌ها و مؤلفه‌هاي پرسشنامه حذف يا ادغام شد سپس پرسشنامه نهايي تدوين گرديد. نتايج آلفاي كرونباخ بدست آمده متغيرهاي وضعيت ارتباطات علمي برابر با۰/۸۰۴ و متغيرهاي عوامل ساختاري برابر با ۰/۸۱۹ بود كه حاكي از پايايي مطلوبي اين ابزار مي‌باشد. سپس بر پايه ماتريس ضريب همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون چندگانه به تحليل داده‌ها و مدل پرداخته شد. يافته‌ها: بررسي آزمون ضريب همبستگي پيرسون نشان داد متغير نظام‌هاي مالي و بودجه و نظام پاداش با اطمينان ۹۵ درصد با ارتباطات علمي رابطه معناداري وجود ندارند ولي متغيرهاي ساختار سازماني، راهبرد سازماني، انجمن‌هاي علمي و نظام فناوري با اطمينان ۹۹ درصد با ارتباطات علمي به صورت مستقيم (مثبت) رابطه معناداري دارند. بررسي رگرسيون چندگانه نشان داد كه ساختار سازماني و انجمن‌هاي علمي مي‌توانند واريانس ارتباطات علمي را به‌صورت معناداري تبيين كنند ولي متغيرهاي نظام مالي و بودجه، نظام پاداش، راهبرد سازماني و نظام فناوري سهمي در اين پژوهش نداشتند. همچنين بر پايه يافته‌هاي پژوهش بين ارتباطات علمي به‌عنوان متغير ميانجي با توليدات علمي به‌عنوان متغير ملاك رابطه معناداري به دست آمد و از نظر آماري مي‌تواند واريانس توليدات علمي را به‌صورت معناداري تبيين كند. همچنين يافته‌ها حاكي از برازش مطلوب مدل پيشنهادي بود. بحث و نتيجه‌گيري: در اين پژوهش تلاش شد تا عوامل ساختاري مؤثر بر ارتباطات علمي و توليدات علمي اعضاي هيأت علمي دانشگاه‌هاي كشور مورد بررسي قرار گيرد. نتايج به دست آمده از تحليل داده‌ها نمايانگر آن است كه براي اينكه بتوان ارتباطات علمي را در دانشگاه‌هاي كشور به‌طور موفقيت‌آميز اجرا كرد بايد به شاخص‌هاي زيادي توجه داشت. همچنين توجه به عوامل ساختاري راهبردهاي مناسبي براي موفقيت و پياده سازي ارتباطات علمي در دانشگاه را مهيا مي‌سازد. بنابراين مشاركت كليه افراد جامعه علمي بالاخص مديران نظام آموزش عالي براي ارتباطات علمي توجه خاصي را مي‌طلبد.

INTRODOCTION: Scholarly communication is one of the basic notions in knowledge and information science which has had a great appeal in academic circles and plays a major role in scientific programs. It includes a broad range and it is affected by different factors which are worth studying. The present study was an attempt to investigate the structural factors affecting the communication and scientific production of faculty members of Iranian universities .METHODOLOGY: The research method is an applied analytical one. The statistical population included the faculty members working in all universities of Iran. The population was sampled based on Krejcie and Morgan Table using stratified sampling. After administering the researcher-made questionnaires, 378 participants were selected. Before developing the scale, the content validly of the sale was established by 25 Ph.D. holders expert in the field. Some items were modified based on the factor analysis. The Cronbach Alpha results for the variable of scholarly communication was .804 and for the structural factor .819 indicating the acceptable reliability of the instrument. The data were analyzed based on multiple regression analysis using Amos and SPSS 21. FINDINGS: Pearson correlation indicted that there is no significant relationship between the financial system variable and the reward system; however, there is a significant relationship between organizational structure and strategy, scientific committee, and technological system. The multiple regression analysis showed that the structural factors, the scientific society, and the organizational structure can statistically explain the variance of scholarly communication. However, the variables of budgeting systems, reward systems, organizational strategy and technology were not statistically significant. Furthermore, findings showed that there is a significant relationship between the scholarly communication as the intervening variable and the scientific products as the criterion variable. In addition, the scholarly communication can explain the variance of the scientific production. CONCLUSION: The present study investigated the structural factors affecting the scholarly communication and scientific production of faculty members of Iranian universities. The findings suggest that to have a successful implementation of scholarly communication in the country various indexes should be taken into consideration. Accordingly, the participation of the scientific community needs specific communication