كليدواژه :
قرآن , نسبت فرد و جامعه , جامعه , فرد
چكيده فارسي :
تصور فرد و جامعه به‌طور مجزا، تصوري ناممكن است و اين‌دو عنصر در نسبت با همديگر معنا مي‌دهند؛ مقصود از بحث نسبت فرد و جامعه در رويكرد اجتماعي، پس از بحث اصالت يا عدم اصالت وجودي آن، ميزان و نوع تأثيرگذاري جامعه در تكوين و تغيير شخصيت فرد و همچنين جهات و مقدار تأثيرگذاري فرد بر جامعه و نوع تعامل آن‌ها مي‌باشد.
در اين تعامل، هم فرد داراي كاركردها و قواي زيادي است و هم جامعه آثار زيادي را داراست. در پويش‌هاي فلسفي - اجتماعي، هرچند تلاش زيادي براي تلفيق اين دو عنصر انجام شده، اما چشم‌اندازهاي يك‌جانبه‌اي وجود دارد كه اين توافقات را تهديد كرده است؛ اما در نگاهي رضايت‌بخش و با توجه به آيات قرآن سهم هر يك به‌طور قابل‌قبولي در نظر گرفته شده كه ما را از چشم‌اندازهاي افراطي دور مي‌كند.
در اين نگاه، هم فرد نسبت به جامعه تكاليفي را ايفا مي‌كند و هم جامعه وظايفي را نسبت به افراد عهده‌دار است. قرآن، حق را آميخته‌اي از هر دو ويژگي فردي و اجتماعي مي‌داند؛ از اين‌رو، نه فرد مي‌تواند از تأثيرات زندگي اجتماعي خارج شود و آن را ناديده بگيرد و نه جامعه مي‌تواند بي‌توجه از عناصر خود باشد، ضمن اين‌كه قرآن بعد سومي را در كنار اين دو بعد در نظر دارد و آن بعد الهي است؛ يعني جهان هستي، چون داراي شعور و ادراك ويژه‌اي است در برابر كردار و رفتار انسان بي‌تفاوت نيست و در مقابل كنش‌هاي فردي و جمعي واكنش نشان مي‌دهد. در اين مقاله، اين ابعاد از بحث با توجه به آيات قرآن و با تاكيد بر تفسير شريف الميزان، مورد بررسي قرار گرفته است.
چكيده لاتين :
It is impossible to regard the individual and society separate, and in relation with the other, the two elements mean. By relationship between the individual and society in social approach, after the debate of originality of the individual or its non-originality, the writer means the extent and type of society's influence on evolution and change in individual's personality and the direction and amount of the individual's effect on society and the type of their interaction.
In that interaction, both the individual has many functions and powers, and society possesses many effects. Despite many efforts have been made to integrate the two elements in philosophical, sociological inquiries, there are one-sided perspectives that threaten these integrations. However, with a satisfactory view and by attention to Quran's verses, each one's role has been considered acceptably, that prevent us from extreme views.
In this view, both the individual has responsibilities toward society and society own duties for the individual. Quran views right as a mixture of the two individual and social attributes so that neither the individual could exit from society's influences and ignore it, nor society could be indifferent towards its elements, while Quran intends a third dimension along with the two ones, and it is the divine dimension. Meaning because the world possesses a special intelligence and perception, it isn't apathetic towards human's actions and behaviors and reacts to their individual and collective actions. This paper, with regard to Quran's verses and with an emphasis on the valuable al-Mizan commentary, examines these aspects.
