علامه طباطبايي و پرسش سكولاريزاسيون

Allameh Tabataba'i and the Question of Secularization

اين مقاله گفت‌وگوي هانري كربن با علامه طباطبايي را بررسي و تحليل كرده و در اين راستا به ديگر آثار هانري كربن ارجاع داده و تحليل مقايسه‌اي آثار او را پي گرفته و براي اولين‌بار اهميت ديدگاه هانري كربن درباره سكولاريزاسيون و تقدم او در طرح اين مفهوم در ايران را مطرح كرده و ادعا مي‌كند كه پروژه هانري كربن راجع به اين پرسش است كه چرا و چگونه سكولاريزاسيون الهياتي و فلسفي كه در غرب رخ داد، در جهان تشيع و اسلام ايراني روي نداد. هانري كربن، خواهان مقابله با سكولاريزاسيون و ياري‌جُستن از معارف شيعي و اسلام ايراني در اين مقابله است. علامه طباطبايي، راه‌حل معنوي و باطني مدنظر كربن را تأييد مي‌كند امّا به اين مقدار بسنده نكرده و از سكولاريزاسيون خاصي در تاريخ اسلام ياد مي‌كند كه با ناديده‌گرفتن يكي از مهم‌ترين دستورات اجتماعي قرآن به انحطاط جوامع اسلامي انجاميد و خود در پاسخ به پرسش سكولاريزاسيون طرح جامعي از برنامه اصلاحي اسلام ارائه مي‌كند. چنان‌كه از مقاله حاضر به‌دست خواهد آمد، فهم ديدگاه انديشمندان ايراني درباره سكولاريزاسيون، بدون فهم آثار كربن و پروژه او ناممكن و يا دست‌كم بسيار دشوار است.

This paper examines and analyzes the dialogue between Henry Corbin and Allameh Tabataba'i and in this regard, refers to the other works of Corbin and continues a comparative analysis of his works and for the first time, presents the importance of his view on secularization and his precedence over introducing that notion in Iran and claims that Corbin's project is about the question of why and how theological and philosophical secularization, occurred in the West, hasn't happened in Iran. Henry Corbin looks for resistance against secularization and seeks Shiite's and Iranian Islam's teachings against it. Allameh Tabataba'i confirms Corbin's spiritual and numinous solution, but he doesn't satisfy to this amount and mentions a special secularization in the Islamic history that by ignoring one of Quran's most important commands, led to the decline of Islamic communities. Answering the secularization question, he introduces an Islamic comprehensive plan. As it results from this paper, it is impossible or, at least, very hard to understand the views of Iranian scholars about secularization, without an understanding of Corbin's works and his project.