كليدواژه :
زيبائي‌شناسي , رنگ , نقش , عشاير بختياري , گليم
چكيده فارسي :
نبوغ هنري و كيفيات زيبائي‌شناختي عشاير ايران خاصه عشاير بختياري را مي‌توان بر پهنة دستبافته‌هاي ايشان جستجو كرد. از اين حيث گليم، الگوئي در خور توجه و شاخص است. اين هنر-صنعت پر پيرايه جولانگاه نقش و رنگ دنياي خيالين مردماني‌ست كه هيچگاه از هنر استفادة ابزاري نكرده‌اند؛ نه براي ابلاغ باورها و پنداشتهايشان و نه براي بدست آوردن بازار و سليقة مخاطب و مشتري محصولاتشان.
نقش و رنگ گليم عشاير بختياري بدون اغراق از زنده‌ترين و پرمايه‌ترين هنرنمائي‌هاي عشاير و روستائيان ايران است. از حيث بصري وزن و ارزش كم نظير گستره‌ها و تعاملات فضاي مثبت و منفي و بازيهاي بصري آن و همچنين همنشيني بي‌بديل رنگهائي كه از حيات پيرامون ايشان مايه مي‌گيرد با بسياري از مؤلفه‌هاي مدرن همچون «آشنائي زدايي[1]»؛ تاكيد بر شكل (فرم) و ارزشهاي بصري ناب آن و نيز انتزاعي گري از يك‌سو و ملاكهاي ماندگار «هنرقومي»، از سوي ديگر هم‌گرائي دارد. در هنرهاي ديداري قومي تحليلهاي شكلي و صوري بر تحليلهاي زباني اولويت دارد. بر همين اساس نزد هنرمند عشايري و روستايي مناسبت دروني و صوري طرح در نسبت به تحليلهاي زباني و معنايي واجد اهميت بسزايي است.
اين پژوهش كه به صورت ميداني تحقيق و تحصيل شده، سعي دارد به روش تحليلي-توصيفي و استدلال قياسي مميزه هاي زيبائي شناسي نقش و رنگ گليم عشاير بختياري را مورد مداقه قرار دهد. آنچه سؤال اصلي در پيشبرد اين پژوهش دانسته مي شود؛ چگونگي روند تكامل «آگاهي زيبائي شناختي» و نحوه انطباق انگيزة حاكم بر فرآيند خلق كنندگي ايشان، با مؤلفه هاي زيبائي شناسي ست كه سواي هر پيش پنداشت و تحليل اجتماعي-تاريخي مرتبط با اين آثار، خواندني و تطبيق پذير مي باشد.
چكيده لاتين :
Artistic genius and aesthetical qualities of Iran’s nomads, especially Bakhtiari Nomads can be sought in their artifacts. In this respect, Gelim is a considerable and outstanding pattern. This art is the colorful industry of people who have not used the art in an instrumental sense, neither for dissemination of their beliefs, nor for earning money and interests of their customers. The design and color of Bakhtiari nomads’ Gelim are among the most animate and richest skillfulness found among Iranian Nomads and villagers. With respect to visual rhythm and value, interaction between positive and negative atmosphere and visual intricacies and the unique association of its colors which are affected by their surrounding life are in accord with modern categories such as, defamilirization, emphasis on form, and visual and pure values and abstraction on one hand and permanent criteria of racial art on the other hand. In visual-racial arts, formal analyses are prioritized over lingual analyses. Accordingly, among the nomadic and rural artists, internal and external symmetry has a greater importance, compared to lingual and semantic analyses. This study is among the field research studies and aims at using descriptive-analytical method and deductive reasoning to scrutinize the aesthetical distinctions of designs and color of Bakhtiari Nomads, what is known as the main question in developing this research study. The quality of the evolution of aesthetical awareness and the manner of correspondence of predominant motive on their production process is based on the aesthetical elements, save, any presupposition or social analysis related to these works, is to be read and adapted.
