كليدواژه :
نماد , سهروردي , تذهيب قرآني , نور
چكيده فارسي :
قرآن، معتبرترين منبع انديشة اسلامي با تزيينات خاص خود دربردارندة عناصر كليدي هنر اسلامي چون نور، فرم و رنگ است؛ سهروردي بنيانگذار حكمت نوريه با تاويل آياتي از قرآن كه در آنها به نور اشاره شده، نور را نماد اصيلي چون نماد عالم خيال ميداند كه اصل نقوش، رنگها و صور تجريدي هنر اسلامي در آنجاست؛ هنر اسلامي، خصوصاَ تذهيب، هويداي حضور باطني نماد نور است؛ لذا تبيين نور از ديدگاه «شهاب الدين سهروردي» خصوصاً به عنوان مؤسس وجودشناسي عالم نوراني خيال در انطباق با آموزههاي قرآن و هنر اسلامي ميتواند سرآغاز جديدي باشد به مسائل حِكَمي و لوازمي كه در ذهن و زبان و ناخودآگاه هنرمندان مسلمان مؤثر است. از طرفي تذهيب قرآني به سبب تجريدي بودن با تاكيد بر چنين مفاهيمي نياز به رمز گشايي دارد. مسئله اصلي نوشتار حاضر اين است كه پس از بازخواني رمز نور نزد سهروردي تأثير اين نوع نگاه به عالَم، در هنر اسلامي و به ويژه در تذهيبهاي قرآني دوره صفويه نشان داده شود تا آنچه از نور در نقوش و رنگهاي بكار رفته در آن از جمله رنگ طلايي حضور بارز دارد، با رويكرد زيباييشناسي و نمادشناسي به روش تطبيقي تحليل شود تا نتيجه حاصل گردد كه چگونه نور در فضاي تزييني حواشي قرآن و شكل نقوش آن چون شمسه و رنگهاي تذهيب خصوصا رنگ طلايي جلوهگر ساحت نوراني و زيبايي اعلي شده است. منابع به صورت كتابخانهاي گردآوري شده و تصاوير از طريق عكسبرداري نمونههايي از قرآنهاي دوره صفويه موزه ملي قرآن كريم تهران و موزه هنرهاي تزييني اصفهان حاصل آمده است.
چكيده لاتين :
The Quran, as the most prestigious source of Islamic thought with its unique illustrations embraces key elements of Islamic Art, including, light, form and color. Sohravardi, The Founder of Foundations of Illuminating Wisdom, considers light to be a pure element like that of a realm of imagination, explaining some of the Quranic verses in which there are references to the light to incorporate the it as a pure symbol within the aesthetic manifestations of art. The Islamic art, especially illumination is indicative of the inward presence of light. So, explaining light from the perspective of Shahaboddin Sohravardi as the founder of ontology of the luminous realm of imagination along Quranic teachings, Islam an Islamic art can be regarded as new beginning to arbitrary issues and requirements that have been effective in the Mind, Language and Unconscious part of Muslim artists. On the other hand, Quranic illuminations with regard to their being abstract and use of unique forms and colors based on such concepts require decoding. So, the main issue of this research is that after decoding the light by Sohravardi, its requirements are needed to be followed and the effects of such a view to the world in Islamic art and especially in Quranic illuminations of Safavid period is shown. In order to study the manifestations of light in designs and colors, particularly Golden color. To analyze the data, the aesthetic and semiotic approaches are chosen with comparative method and consideration of the origin of all beauties, being, and cognitive capability, which is the light. The sources/samples are collected through going to the library, and visual sources are collected through the photography of Quranic samples of safavid period which are available at the National Museum of Holy Quran and The Decorative Arts Museum of Isfahan.
