بررسي نقشمايه هاي چهار شيء فلزي مكشوفه از مازندران دور ه قاجار

The Study of Four Metal Object’s Motif Discovered in Mazandaran in Qajar Era

منطقه­­ شمالي ايران به­ ويژه مازندران و گلستان، سرشار از هنرهاست. در ميان هنرهاي گوناگون، هنر فلزكاري اين خطه، خصوصاً در دوره ­ي قاجار بنا به دلايل مختلفي مانند كمبود موزه هاي استاني و نگهداري اشياء در گنجينه ­ها، كمتر مورد توجه و پژوهش قرار گرفته است و هنوز منبع مكتوب مستقلي درباره ­ي­ اين آثار هنري به دست نيامده است. آثار فلزي قاجاري مازندران در گوشه و كنار موزه ­ها حاكي از وجود اين هنر در اين منطقه بوده است و بهره ­گيري از نقشمايه­ ها­ي هندسي، گياهي، حيواني و كاربرد خط بر روي اين آثار جلوه­اي خاص به آن­ها داده است. با وجود آثار فلزي متعدد از دوره­ي قاجار اين منطقه، به دليل عدم مستند نگاري تمامي اشياء، چهار شي معتبر و مستند به عنوان نماينده اين آثار از موزه ملي ايران و موزه شهرستان بابل انتخاب و با بهره گيري از آناليز خطي نقوش به مطالعه­ ي آن­ها پرداخته شده است تا به موجب آن، نقاب از چهره ­ي­ اين آثار فراموش شده برداشته شود. هدف اصلي پژوهش را بررسي اين نقشمايه­ ها، معناي نمادين نهفته در آن­ها و معرفي نقوش غالب در اين دوره­ ي منطقه در­­بر دارد. اطلاعات اوليه اين پژوهش به صورت كتابخان ه­اي و ميداني است و در تدوين آن­ها از شيوه توصيفي- تحليلي بهره گرفته شده است.

The northern part of Iran, particularly Mazandaran and Golestan are replete with Arts. Among the various Arts, this area's metal works have received less attention due to lack of provincial Museums and the improper upkeep of objects in repositories, especially in Qajar era, no independent written source is found about these works yet. The existence of Qajari's metal works in a museum is indicative of the existence of this art in this area and the use of geometrical, herbaceous, animal motifs and use of writing on these works gave an especial manifestation to them. Despite the existence of numerous metal works of Qajar's era in this area, due to lack of documentation of all the objects, only four authentic objects are chosen from Iran's National Museum and Babol's Museum as the representative and by using linear analysis of designs, the researcher has aimed at studying these metal works to unveil these neglected works. The main aim of this study includes the study of motifs, the symbolic meaning which is hidden in them and introduction of the predominant designs of this area of Qajar's era. The initial data are gathered through library and field research and in their compilation, the descriptive-analytical method is used