اماني بودن مناصب عمومي در نظام حقوق اساسي ايران با تأكيد بر انديشه علوي

General Positions as a Trust in the System of Constitutional Law of Iran with the Emphasis on the ‛Alawid Thought

براي نظام سازي در حوزه فقه حكومتي بايد ابتدا مباني و قواعدي را از درون تراث اسلامي استخراج نمود و سپس آن را در يك نظام حقوقي، ساخته و پرداخته نمود . ماهيت مناصب حكومتي و چيستي قدرت سياسي از جمله موضوعاتي است كه در طراحي فقه حكومتي اثرگذار است. اين پژوهش به منظور بررسي ماهيت اماني بودن مناصب عمومي و آثار مترتب بر آن در نظام حقوق اساسي ايران و با تأكيد بر انديشة علوي تدوين شده است و با بكارگيري روش تحليلي توصيفي در كنار استفاده از روش نقلي درصدد اثبات اين ديدگاه است كه ماهيت تصدي مناصب حكومتي مبتني بر امانت مي باشد و بايد گستره قاعده امانت را از حوزه فقه فردي به سمت فقه اجتماعي و حكومتي گسترانيد. از سويي نيز ميت وان شواهد ي را در قانون اساسي يافت كه با اين ديدگاه موافق است و البته در صورت پذيرش اين ديدگاه، بايد آثار حقوقي و فقهي آن را هم پذيرفت. عزل در صورت خيانت در امانت از جمله آنهاست.

To create systems in the realm of governmental jurisprudence, one first has to deduce the principles and rules from the Islamic jurisprudential heritage and then to construct them within the framework of a legal system. The nature of the governmental positions and that of political power and authority are among the subjects which are helpful in designing governmental jurisprudence. This research work is conducted to study the nature of general positions as being a trust and their consequences for the system of constitutional law of Iran with emphasis on the Alawid thought. Drawing upon the analyticdescriptive method along with textual method, the research work seeks to establish the idea that the nature of general positions is based on a trust and one should expand the scope of trust in the realm of individual (personal) jurisprudence to include social and governmental jurisprudence. One can also find some cases (instances) in the constitutional law which are in agreement with this view, and, without doubt, if this view is accepted, one has to accept its legal and jurisprudential implications, including ‘dismissal’ which may happen when there is a breach in trust.