برآورد رواناب حاصل از ذوب برف در حوضه‌هاي آبريز استان خراسان شمالي با استفاده از مدل WinSRM (مطالعه موردي: حوضه آبريز دربند سملقان)

Estimation of Snowmelt Runoff in Northern Khorasan Basin by using winSRM Model(Case Study: Darband Samalghan Basin)

برف شكلي از بارش است كه به دليل تاخير زماني بين زمان بارش و زمان توليد رواناب رفتار متفاوتي با ديگر شكل هاي بارش دارد و نقش بارزي در تعيين رژيم جريان و منابع آبي حوضه هاي آبريز كوهستاني دارد. حوضه آبريز دربند سملقان يكي از حوضه هاي آبريز كوهستاني استان خراسان شمالي مي باشد كه رواناب ناشي از آن از اهميت زيادي برخوردار است. در اين پژوهش تلاش بر اين بوده است كه با استفاده از مدل شبيه سازي رواناب حاصل از ذوب برف (WinSRM)، رواناب روزانه حاصل از ذوب برف با استفاده از اطلاعات برف به دست آمده از تصاوير سنجنده موديس در اين حوضه آبريز براي سال هاي آبي 90-1389 و 91-1390مورد ارزيابي و شناسايي قرار گيرد كه سال نخست به عنوان سال واسنجي و سال بعدي به عنوان سال اعتبارسنجي درنظر گرفته شد. اين مدل رواناب ذوب برف را با استفاده از پارامترهاي هواشناسي، هيدرولوژي و ويژگي هاي فيزيكي حوضه برآورد كرده و همراه با مقادير مشاهداتي، به صورت نمودار و عددي ارائه مي كند. نتايج كاربرد مدل، شبيه سازي موفق و قابل قبولي را نشان داد به طوري كه در آن مقادير دو شاخص ضريب تبيين و تفاضل حجمي به ترتيب برابر ۰/۸۸ و 3/3- درصد براي سال نخست و ۰/۷۲ و ۰/۳ براي سال بعدي مي باشد. مقادير به دست آمده، دقت بالاي مدل را در برآورد رواناب ذوب برف حوضه مورد مطالعه، نشان مي دهد و بيانگر قابليت كاربرد مدل براي حوضه هاي ديگر منطقه مي باشد.

Snow is a form of precipitation that plays a key role in runoff generation at mountain climate watersheds. Because of a time delay between the snowfall and its melting process, the generated runoff has a differnet behavior than other form runoff generations. DarbandSamalghan is one of the important mountain climate watersheds in North Khorsan province that its snowmelt runoff has a significant influence in the watershed streamflow. In this study a snowmelt runoff model (WinSRM) applied for runoff simulation during the two water year 2010-11 as calibration and 2011-12 for validation by using the MODIS satellite data. The model can estimate the snowmelt runoff using metorogical, hydrological and physical characterstics of the watershed as well as provinding the output simulations in diffrenet form of charts and values. The results showed a good agreement between the simulated and observed streamflow data. The determination coefficient and difference volume were 0.88 and -3.3 % for the first year, and 0.72 and 0.3 for the next year of simulation respectively. Finally, results of this study indicated the high capability of the WinSRM model and this model can be applied for the other watersheds in the region.