پديدارشناسي تجربي واكنش به مرگ؛ مطالعه زنان شهر مشهد

An Experimental Phenomenology of Reaction to Death: A Case Study of Women of Mashhad City

 تضاد مرگ با زندگی، انكار مرگ و ضرورت تداوم زندگی، انسان‌ها را ناگزیر از پذیرش مرگ ساخته است. این وضعیت سبب شده انسان‌ها همواره در مرز پذیرش و انكار مرگ حركت كنند. به‌علاوه آنچه مرگ را پذیرفتنی یا قابل ‌انكار می‌سازد، معانی ساخته‌شده اجتماعی مرگ است كه از طریق فرایند‌های‌ متعدد یادگیری به جامعه منتقل می‌شود. نتایج تحلیل پدیدارشناختی تجربی واكنش به مرگ بین 8 مشاركت‌كننده زن در مشهد كه با حداكثر نوسان از لحاظ دین‌داری برگزیده ‌شده‌اند نشان داده اولاً واحد‌های‌ معنایی واكنش به مرگ را می‌توان در ذیل سه موضوع اصلی شامل «آمادگی برای مرگ»، «دانستن زمان مرگ» و «اراده مرگ» قرارداد كه هر سه بر معنای كلی‌‌تر مفهوم «پذیرش یا انكار مرگ» دلالت دارند. ثانیاً فهم‌های‌ مذهبی تأثیر عمیقی بر تجربه‌های‌ واكنش به مرگ دارند. افراد مذهبی میل به پذیرش و افراد غیرمذهبی میل به انكار مرگ دارند؛ فكر مداوم درباره مرگ، میل به دانستن بیشتر درباره مرگ و تمهید برای مرگ از جمله دلالت‌های‌ پذیرش مرگ بین مشاركت‌كنندگان مذهبی و جایگزینی فكر مرگ، عدم تمایل به دانستن درباره مرگ و تمهید ننمودن برای مرگ بین مشاركت‌كنندگان غیرمذهبی دلالت روشنی بر به حاشیه راندن و انكار مرگ دارد.

The conflict between life and death, denial of death and the necessity of continuation of life have forced human beings to accept the death. As a result, human beings always move on the borderline between acceptance and denial of death. Moreover, what make death acceptable or deniable are socially constructed meanings of death, which are transferred to the society through various processes of learning. The results of experimental phenomenological analysis of reactions of eight women respondents of the city of Mashhad to death, who were selected with the maximum level of variation in their religiosity, show that first of all, the semantic units of reaction to death can be classified under three main themes, including “readiness for death”, “knowing the time of death” and “willing to die”, the three of which signify the more general meaning of the concept of “acceptance or denial of death”. Secondly, religious understandings have a profound impact on experience of reaction to death. Religious people are more inclined towards accepting the death while non-religious people are more inclined towards denying the death. Continuous thinking about the death, inclination towards knowing more about death and making the preparations for death are among the signifiers of acceptance of death among the religious respondents and substitution of thinking about the death, disinclination towards knowing about death and lack of preparation for the death among the non-religious respondents are clear connotations of marginalization and denial of the death. Key words: Empirical phenomenology, Response to the death, Acceptance death, Denial death, Meaning units