غربالگري ژرم پلاسم‌هاي نخود براي انتخاب ژنوتيپ‌هاي مقاوم به بيماري برق‌زدگي

Screening of Chickpea germ plasms for selection of resistant genotypes to Ascochyta blight

گياه نخود سومين لگوم مهم جهان بعد از لوبيا و نخود فرنگي است. تنش‌هاي زيستي و غير زيستي متعددي باعث كاهش عملكرد اين محصول مي‌شوند كه در ميان آنها، بيماري برق زدگي نخود يكي از مهم‌ترين عوامل محدودكننده توليد نخود در بيشتر مناطق دنيا است. توسعه و كاربرد ارقام مقاوم موثرترين و اقتصادي‌ترين راهبرد مديريت اين بيماري است. به منظورگزينش ژنوتيپ‌هاي مقاوم نخود، واكنش 200 ژنوتيپ منتخب بانك ژن گياهي طي دو فصل زراعي 1392-1391 و 1393-1392 در شرايط مزرعه در استان لرستان بررسي شد. ژنوتيپ‌ها پس از ظهور گياهچه با پخش يكنواخت بقاياي گياهي نخود آلوده مايه زني شدند. شدت بيماري با مقياس 9-1 و پس از مرگ شاهد حساس (بيوه نيج) ارزيابي گرديد. بيشترين ميزان بيماري جهت طبقه‌بندي ميزان مقاومت هر ژنوتيپ در نظر گرفته شد. همچنين واكنش ژنوتيپ‌هاي منتخب در شرايط اتاقك رشد ارزيابي شد. نتايج نشان داد كه فراواني ژنوتيپ‌هاي خيلي مقاوم و مقاوم، پايين بود. بر اساس ارزيابي‌هاي مزرعه‌اي و اتاقك رشد تعداد 11 ژنوتيپ مقاومت نسبي نشان دادند كه مي‌توان از آنها به عنوان منابع مقاومت در برنامه‌هاي اصلاح نباتات نخود استفاده كرد.

Chickpea is the third most important food legume of the world after common bean and pea. Ascochyta blight, caused by the fungus Didymella rabiei is one of the most important limiting factors in chickpea production. The use of resistant cultivars is the most effective and economical strategy for management of Ascochyta blight. Two hundred chickpea genotypes were screened to identify resistant sources against D. rabiei in Lorestan province during 2013 and 2014 cropping seasons in field conditions. Plants were inoculated by applying uniformly scattered infected chickpea debris after seedling emergence. The disease severity was scored on a scale of one to nine. The highest recorded reaction was used to categorize resistance of the genotypes. Also the reaction of chickpea genotypes was evaluated under growth chamber conditions. The results showed that none of the genotypes was highly resistant and the frequency of resistant genotypes was low. On the basis of field and growth chamber evaluations, 11 genotypes were moderately resistant and can be employed as resistant sources in chickpea breeding programs to develope resistant cultivars to Ascochyta blight.